Δευτέρα 31 Ιουλίου 2017

Xειρότερη, η διαπλοκή του φασισμού



της Ελένης Καρασαββίδου

«Τα δικά μας χέρια μπορεί να χαιρετούν φασιστικά, είναι όμως καθαρά» είπε στην κεντρική του ομιλία ο Μιχαλολιάκος λίγα χρόνια πριν, στη 2η γιορτή της Νεολαίας του, προσπαθώντας να νομιμοποιήσει τον χαιρετισμό και τον όρο που κρύβει από πίσω. Είναι όμως έτσι; Αυτή η ισοπεδωτική κριτική των ναζί στην αστική δημοκρατία ήδη από την εποχή της Βαϊμάρης υπήρξε αληθινή; Μπορεί να είναι αληθινή σήμερα, στην εποχή της μεταδημοκρατίας, που μετατρέπει την κοινοβουλευτική εκπροσώπηση σε έναν εσμό ιδιωτικών συμφερόντων;
«H συντήρηση ενός διανοητικά ανάπηρου ατόμου στοιχίζει στο κράτος περίπου 4 μάρκα τη μέρα. Στη Γερμανία αυτή τη στιγμή υπάρχουν 300.000 διανοητικά ανάπηροι. Πόσο στοιχίζει συνολικά η περίθαλψη αυτών των ανθρώπων; Πόσα δάνεια γάμων των 1.000 μάρκων θα μπορούσαν να χορηγηθούν με αυτά τα χρήματα;» (Εκφώνηση σε διαγώνισμα μαθηματικών στη ναζιστική Γερμανία, πηγή: Μηχανή του Χρόνου).
Το «αθώο» αυτό τεστ δείχνει πως μια από τις βασικές μεθόδους του ναζισμού στην προσπάθειά του να απανθρωποποιήσει τους νέους και τις νέες ήταν να παρατάξει το έναν άνθρωπο απέναντι στον άλλον, βάζοντας ύπουλα μια μορφή προσωπικού κέρδους. Εξόντωσε ή αποδέξου την εξόντωση για να περισσέψουν χρήματα για να ξεκινήσεις εσύ πιο άνετα τη ζωή σου!
Η πρόσληψη του κράτους ως ενός υπερβατικού, αταξικού μηχανισμού δεν επέτρεπε στους υπηκόους να ζητήσουν για όλους. Κάποιοι μονίμως θα περίσσευαν, χαρακτηρισμένοι ως εχθροί του ανθρώπινου γένους, δηλαδή της γερμανικής φυλής: Λένι Ρίφενσταλ, Αλμπερτ Σπίαρ, δρ Μένγκελε είναι μονάχα οι κορυφές του παγόβουνου για το πόσοι διανοούμενοι και καλλιτέχνες επένδυσαν τις καριέρες τους σε αυτό το όραμα να ξανακάνουν τη Γερμανία μεγάλη.
Kαι «καθαρή». Ο δήθεν πνευματικός κόσμος που εμετικά τότε και τώρα πατά τον όρκο του ανθρωπισμού και του ratio δεν έχει δικαιολογία καμιά. Οπως κι ο/η κάθε πολίτης.
Η ψυχολογική διαπλοκή που προωθεί ο ναζισμός, ο επικίνδυνος πνευματικός ιός, πάντοτε συνδυασμένος με απολαβές κέρδους και βολέματος (αν αυτοί φύγουν θα ζήσουμε/θα ζήσετε καλύτερα) δεν έπαψε ποτέ, δεν έπαψε ούτε και σήμερα, να κοιμάται κάτω από το βλέφαρο της μεταπολεμικής δημοκρατίας και στην πρώτη σοβαρή κρίση που θα άνοιγε κάπως ο οφθαλμός, στραφτάλιζε από κάτω σαν απελεύθερη τίγρη έτοιμη να γευματίσει. Με ανθρώπους. Και όχι μόνο με ανθρώπους.
Γι' αυτό και η διαπλοκή που προωθεί ο ναζισμός είναι πάντα τρισχειρότερη από τη διαπλοκή και της πιο εκμαυλισμένης δημοκρατίας. Γιατί στη δεύτερη έχεις το δικαίωμα μέσα στην κτηνωδία να παραμένεις άνθρωπος. Φτωχοί μπορεί να είμαστε ή να γίνουμε. Κτήνη όμως ποτέ!

Πηγή: Εφημερίδα των Συντακτών

Κυριακή 30 Ιουλίου 2017

Οι ταινίες γεννιούνται μέσα μου...



Οι ταινίες γεννιόνται μέσα μου
όπως τα ποιήματα στην καρδιά ενός ποιητή
(δε θέλω να περάσω για ποιητής, δεν κάνω παρά μια σύγκριση).
Λέξεις, εικόνες, έννοιες επιβάλλονται στο μυαλό,
όλα ανακατεύονται και καταλήγουν στο ποίημα.
Το ίδιο συμβαίνει, νομίζω, και για τις ταινίες.

Ότι διαβάζουμε, αισθανόμαστε, σκεφτόμαστε, βλέπουμε,
συγκεκριμενοποιείται σε εικόνες μια δεδομένη στιγμή,
κι από αυτές τις εικόνες γεννιόνται οι αφηγήσεις.

Το κοινό που έχουν όλοι οι σκηνοθέτες,
είναι να βλέπουν τα πράγματα
με ένα εσωτερικό και ένα εξωτερικό μάτι.
Κάποια στιγμή τα δύο είδωλα πλησιάζουν και συγχωνεύονται.
Από αυτή τη σύγκλιση
ματιού και μυαλού,
ματιού και ενστίκτου,
ματιού και συνείδησης,
έρχεται η διάθεση να μιλήσει κανείς,
να δείξει πράγματα στους άλλους.
Το να κάνω ταινίες είναι για μένα ζωή.

Μικελάντζελο Αντονιόνι
29 Σεπτεμβρίου 1912 - 30 Ιουλίου 2007

Παρασκευή 28 Ιουλίου 2017

Κεφαλού, το κινηματογραφικό ψαροχώρι της Σικελίας




Είμαι βέβαιος πως την Κεφαλού δεν την γνωρίζετε. Για να είμαι ειλικρινής ούτε εγώ την ήξερα. Την ανακαλύψαμε καθώς οργανώναμε το πρόγραμμα του ταξιδιού. Κι όμως, αυτό το άγνωστο για μας μέρος είναι ένα από τα διασημότερα καλοκαιρινά θέρετρα της Ιταλίας κι ο τόπος που γυρίστηκαν κάποια πλάνα της πολυαγαπημένης μας ταινίας "Σινεμά, ο Παράδεισος".
Η Κεφαλού είναι ξεκάθαρα μία καλοκαιρινή πόλη. Μας υποδέχτηκε με την τεράστια αμμουδερή της παραλία, η οποία έχει ως φόντο το ψαροχώρι και τον τεράστιο βράχο που στέκει σαν φέσι πάνω απ' αυτό. Κάναμε αρκετή ώρα να διανύσουμε κατά μήκος τη παραλία. Παρατηρούσα τα γαλάζια νερά της που χάνονταν στο απέραντο μπλε της Μεσογείου και προσπαθούσα να τη φανταστώ γεμάτη κόσμο.
Προς το τελείωμα της παραλίας βρήκαμε την πύλη του χωριού. Η όμορφη όμως όψη του άλλαξε μόλις εισήλθαμε σ'αυτό. Τα γραφικά του μεσαιωνικά σοκάκια έχουν χάσει τη γραφικότητά τους, στο βωμό του τουρισμού. Παντού μαγαζιά με αναμνηστικά κι εστιατόρια. Τα διασχίζαμε αδιάφοροι παρατηρώντας προς τις ταράτσες. Εκεί είχε διασωθεί ένα κομμάτι από το παλιό χρώμα της πόλης.
Σ' ένα στενό κατηφορίσαμε στο δημόσιο πλυσταριό. Ανάμεσα από βράχια ανάβλυζε γλυκό νερό το οποίο χυνόταν στη θάλασσα. Σ' αυτό το σημείο, οι κάτοικοι είχαν δημιουργήσει ειδικές κοιλότητες όπου έπλεναν οι γυναίκες τα ρούχα τους. Αυτόματα γινόταν τόπος δημόσιου κουτσομπολιού. Το στήσιμο του χώρου, μου θύμισε πολύ ένα αντίστοιχο πλυσταριό που είχα συναντήσει στον Πύργο της Τήνου.
Έπειτα ανηφορίσαμε προς τον Καθεδρικό της πόλης. Ένας επιβλητικός κι εντυπωσιακός ναός, ο οποίος μαγνητίζει τα βλέμματα από μακριά. Το μεγάλο του μέγεθος κι ο υπερυψωμένος προαύλιος χώρος του, τον κάνουν να αιωρείται πάνω από τα υπόλοιπα σπίτια της πόλης. Η ιστορία λέει πως ο βασιλιάς της Σικελίας Roger II, είχε πέσει κάποτε σε μία τρομακτική καταιγίδα. Μέσα στον πανικό του υποσχέθηκε πως αν σωθεί θα χτίσει σ' εκείνο το σημείο έναν μεγάλο ναό. Κι αφού έγινε το "θαύμα", ξεκίνησε το 1131 η ανοικοδόμηση του, ο οποίος φέρει αρχιτεκτονικά στοιχεία με αραβικές, λατινικές κι ελληνικές επιρροές. Κι ενώ εξωτερικά ο ναός είναι όμορφος, εσωτερικά είναι κενός και φτωχός.
Από εκεί ανηφορίσαμε προς το φρούριο το οποίο είναι χτισμένο πάνω στο βράχο. Οι απότομες σκάλες και το (ένα ακόμη) εισιτήριο μας αποθάρρυναν. Από εκείνο το σημείο σταθήκαμε λίγη ώρα και θαυμάσαμε τη θέα. Κάτω από μας απλωνόταν το ψαροχώρι κι από εκεί ξεκινούσε μία ευθεία ακτογραμμή που χανόταν δυτικά. Ο ήλιος στεκόταν ακριβώς πάνω από το κεφάλι μας, προσφέροντας μ' αυτόν τον τρόπο μία βαθιά μπλε απόχρωση στη θάλασσα.
Κατηφορίσαμε προς την πόλη και περπατήσαμε στην ανατολική της ακτή. Μία πλατιά συστοιχία βράχων χώριζαν τη πόλη με τη θάλασσα. Αμέσως φαντάστηκα την εικόνα της φουρτουνιασμένης θάλασσας και το μέγεθος των κυμάτων που θα φερνε ο βοριάς. Ο ορίζοντας προς τα πάνω ήταν ανοιχτός, κάτι που φανέρωνε πως κάθε φορά που φυσούσε, το σημείο αυτό γινόταν απροσπέλαστο. Τη μέρα που ήμασταν εκεί, ο καιρός ήταν ήδη ανοιξιάτικος και το καλοκαίρι ερχόταν οσονούπω. Οι κάτοικοι είχαν ξεθαρρέψει κι οι ταβέρνες είχαν στήσει ξύλινες εξέδρες πάνω στα βράχια, περιμένοντας τους πεινασμένους επισκέπτες να απολαύσουν την τοπική κουζίνα. Σ' ένα απ' αυτά ξαποστάσαμε κι εμείς για να φάμε.
Έπειτα περπατήσαμε προς τον λιμενοβραχίονα του χωριού. Οι πρώτοι θερινοί παραθεριστές έριχναν τις βουτιές τους στα καταπράσινα νερά της παραλίας. Καθίσαμε σε ένα παγκάκι κι απολαύσαμε την όψη της πόλης από τη μεριά της θάλασσας. Και τότε θυμήθηκα τη σκηνή από το "Σινεμά, ο παράδεισος" με τον θερινό σινεμά δίπλα στη θάλασσα και τους κατοίκους του χωριού μαζεμένους πάνω σε βάρκες για να δουν την ταινία. Ο θερινός κινηματογράφος είχε στηθεί στο πλάτωμα της αποβάθρας που καθόμασταν κι η οθόνη ήταν πλάτη με το χωριό. Όλο το σκηνικό εμφανίστηκε μεμιάς στο μυαλό μου, προκαλώντας μου έντονα νοσταλγικά συναισθήματα από μία εποχή που ανακάλυπτα τον καλό ευρωπαϊκό κινηματογράφο.
Λίγο πριν φύγουμε από την Κεφαλού, απολαύσαμε τον απογευματινό μας καφέ σε μία καφετέρια που ήταν ακριβώς στην είσοδο του χωριού. Ο ήλιος είχε αρχίσει ήδη τη κάθοδό του προς τη δύση. Ήταν το τελευταίο μας ηλιοβασίλεμα στη Σικελία. Η στεναχώρια στην ιδέα πως παίρναμε το δρόμο της επιστροφής εξισορροπούσε με την αίσθηση του ερχομού ενός πολλά υποσχόμενου καλοκαιριού.
Φύγαμε λίγο πριν πέσει ο ήλιος.
Το ηλιοβασίλεμα το απολαύσαμε σε μία ερημική παραλία του Μιλάτζο. 

Πέμπτη 27 Ιουλίου 2017

Η κοντόφθαλμη τουριστική μας παιδεία



Όλους τους νησιώτες μάς συνδέει ένα στοιχείο το οποίο όσο περισσότερα μας προσφέρει τόσο πιο πολύ μας περιορίζει. Αναφέρομαι στη θάλασσα. Ως κάτοικοι νησιών έχουμε το μεγάλο προνόμιο του ανοιχτού ορίζοντα, ο οποίος υποσυνείδητα μας καλλιεργεί την απόλυτη ελευθερία στη σκέψη, στη διορατικότητα, αλλά και στις αποδράσεις. Από την άλλη όμως γίνεται κι εμπόδιο που μας περιορίζει στα όρια του νησιού. Όποιος τολμά, διασχίζει τη θάλασσα κι ανακαλύπτει τον  κόσμο. Όποιος όμως διστάζει, αναγκάζεται να συμβιβαστεί στα δεδομένα του νησιού.
Η Χίος, αν και νησί πλούσιο για τη ναυτοσύνη του, δε παύει να είναι κι ένας τόπος ανθρώπων περιορισμένης αντίληψης. Κατά καιρούς συμβαίνουν διάφορα περιστατικά που αποδεικνύουν το συγκεκριμένο μας αρνητικό χαρακτηριστικό. Πρόσφατο παράδειγμα είναι η αποδοκιμασία όσων επισκεπτών έχουν έρθει στο νησί με κρουαζιερόπλοια.
Στο ερωτηματολόγιο που απαντήθηκε, ακούστηκαν παράπονα για έλλειψη δημόσιων τουαλετών, στεγάστρων κι άλλων υπηρεσιών που κάθε ευρωπαϊκή πόλη οφείλει να χει (όχι πως σε άλλες πόλεις δε συναντά κανείς παρόμοιες ελλείψεις). Η άμεση απάντηση της δημοτικής αρχής μέσω του υπευθύνου για θέματα τουρισμού,  ασχολήθηκε κυρίως στο θέμα καθαριότητας και στις προσπάθειες βελτίωσης των υποδομών του λιμανιού. Κανείς όμως δεν αναφέρθηκε στο κυριότερο παράγοντα απογοήτευσης, την έλλειψη ενδιαφερόντων αξιοθέατων.
Είναι γεγονός πως κάθε άνθρωπος που επισκέπτεται έναν ξένο τόπο, συνήθως αναζητά ένα κομμάτι της ιστορίας και  του πολιτισμού του. Η Χίος είναι ένας πλούσιος τόπος σε μνημεία, αξιοθέατα κι ιστορία. Δυστυχώς όμως η Χώρα υστερεί σ’ αυτό. Είναι λογικό κάποιος που έρχεται στο νησί μας, να απογοητεύεται βλέποντας μόνο την πόλη κι όχι την ενδοχώρα.
Η στείρα λογική υποστηρίζει πως οι τουρίστες φέρνουν χρήμα. Καλό όμως είναι να φεύγουν οι τουρίστες ικανοποιημένοι. Διότι οι τουρίστες δεν έρχονται για να ψωνίσουν αλλά για να γνωρίσουν το νησί μας. Όσο θα συνεχίζουμε τη συγκεκριμένη τακτική, τόσο θα μεγαλώνει η δυσφορία κάτι που θα οδηγήσει στην περαιτέρω μείωση του ενδιαφέροντος των εταιριών και των υποψήφιων επισκεπτών του νησιού.
Σίγουρα θα βρεθούν αρκετά επιχειρήματα που δικαιολογούν την λάθος τουριστική μας συμπεριφορά. Το σκεπτικό όμως πως αυτό το λιμάνι έχουμε, άνετα μπορεί να χαρακτηριστεί αβάσιμο κι ανόητο. Κι αυτό διότι η Χίος έχει την κατάλληλη υποδομή, την οποία μπορεί να αξιοποιήσει για να βγει ο τόπος μας κερδισμένος και μείνουν οι επισκέπτες ικανοποιημένοι για τη παραμονή τους στο νησί. 
Αναφέρομαι στο λιμάνι των Μεστών. Είναι σύγχρονο, είναι κατάλληλο και βρίσκεται κοντά σε έναν από τους ομορφότερους θησαυρούς του νησιού μας, τα Μαστιχοχώρια. Μ’ αυτή τη λύση, τα Μαστιχοχώρια θα αποκτήσουν ικανοποιητική τουριστική έλευση,  ζωντανεύοντας μ’ αυτόν τον τρόπο ένα ακόμη κομμάτι του νησιού. Επίσης οι επισκέπτες θα φεύγουν γεμάτοι όμορφες εικόνες, αρώματα κι εμπειρίες. Θα γνωρίζουν καλύτερα τον τόπο μας και θα τον διαφημίζουν, ο καθένας με τον τρόπο του, αφότου επιστρέψουν στις χώρες τους.
Σταματώντας να βλέπουμε τους τουρίστες μόνο ως εισροή χρημάτων, θα βγούμε τόσο εμείς κερδισμένοι όσοι κι εκείνοι. Είναι στο χέρι μας λοιπόν να δούμε τον τουρισμό με μία εναλλακτική ματιά.

Πρώτη δημοσίευση: aplotaria.gr

Τετάρτη 26 Ιουλίου 2017

Ανεξάρτητο Κουρδιστάν- αλλάζει ο παγκόσμιος χάρτης



του Τζεμίλ Τουράν

Ο χάρτης του κόσμου μετά τις 25 Σεπτεμβρίου θα σχεδιαστεί με ένα καινούργιο κράτος. Οχι περιοχή, αλλά κράτος: Κουρδιστάν.
Από το 1923, με τη Συνθήκη της Λοζάνης, η πατρίδα των Κούρδων μοιράστηκε στα τέσσερα και δόθηκε ρεγάλο σε Τουρκία, Ιράν, Συρία και Ιράκ.
Από τότε οι εθνικοαπελευθερωτικοί αγώνες των Κούρδων και οι εξεγέρσεις πνίγονταν στο αίμα. Αυτός ο αρχαίος πολιτισμός κυνηγήθηκε, έζησε καταπίεση, διώξεις, σφαγές.
Ο εξανδραποδισμός του από τους «διορισμένους» κατακτητές επιχειρήθηκε με όλους τους τρόπους και τις απαγορεύσεις. Η κουρδική γλώσσα κυνηγήθηκε όσο λίγες στην ιστορία της ανθρωπότητας. Οι Κούρδοι όμως ποτέ δεν έχασαν την ελπίδα της ανεξαρτησίας, έστω κι αν το τίμημα ήταν η ίδια τους η ζωή.
Ωστόσο στο κομμάτι του Κουρδιστάν που κατείχαν οι Ιρακινοί κάτι είχε αρχίσει να αχνοφαίνεται με τον πρώτο Πόλεμο του Κόλπου το 1992.
Τότε είχε σχηματιστεί κουρδική κυβέρνηση η οποία όμως δεν μπόρεσε να στεριώσει και να εξελιχθεί λόγω της σκληρής, βάρβαρης επίθεσης των μπααθιστών του δικτάτορα Σαντάμ Χουσεΐν.
Μετά τον δεύτερο Πόλεμο του Κόλπου, το 2003, αυτό το κομμάτι του Κουρδιστάν απελευθερώθηκε και μετά το 2005 με το ιρακινό σύνταγμα αναγνωρίστηκε η «ομόσπονδη κουρδική κυβέρνηση», όπως περιγράφηκε συνταγματικά.
Παρά τα ιστορικά εγκλήματα κατά τη γενοκτονία της Βαγδάτης από τον Σαντάμ, οι Κούρδοι με πάθος υποστήριζαν ένα ομόσπονδο Ιράκ όπου όλοι -σουνίτες, σιίτες, Κούρδοι και όλες οι εθνοτικές ή θρησκευτικές μειονότητες- θα μπορούσαν να ζήσουν δημοκρατικά και ειρηνικά.
Αλλά η κυβέρνηση της Βαγδάτης, που την πλειοψηφία της ήλεγχαν πλέον οι σιίτες, επέλεξε να κρατήσει επιθετική πολιτική ενάντια σε όλους τους «διαφορετικούς» και «αλλόθρησκους» και βέβαια δεν κράτησε ποτέ μέχρι σήμερα καμία από τις συνταγματικές δεσμεύσεις απέναντι στην κουρδική κυβέρνηση. Βάσει του Συντάγματος, επί παραδείγματι, το 13% των κερδών του πετρελαίου όλου του Ιράκ έπρεπε να δίνεται στην κουρδική κυβέρνηση.
Αυτό δεν έγινε ποτέ, στο όνομα ενός «σατανικού» πολιτικού σχεδίου: αν δεν πληρώνονταν ή αν εξανεμίζονταν οι μισθοί των δημοσίων υπαλλήλων, της αστυνομίας και του στρατού, θα στρεφόταν οι πολίτες κατά της κουρδικής κυβέρνησης.
Οχι μόνο δεν αγανάκτησαν οι πολίτες, αλλά συσπειρώθηκαν γύρω από την κυβέρνηση και τον πρόεδρο του Κουρδιστάν, Μεσούτ Μπαρζανί.
Και βήμα βήμα, παρά τις δυσκολίες, δημιουργήθηκε μια σύγχρονη, «ευρωπαϊκή» και με δημοκρατικές προδιαγραφές ομοσπονδία που όχι μόνο δεν μπορεί να συγκριθεί με καμία χώρα της Μέσης Ανατολής, αλλά «κοντράρεται» στα ίσια με τις πιο εξελιγμένες ευρωπαϊκές χώρες.
Μετά τις εκλογές συμμετέχουν στην κυβέρνηση όλα τα κόμματα που έχουν μπει στο Κοινοβούλιο, στο οποίο υπάρχουν πάντα δύο έδρες για τις μειονότητες εκείνες που δεν εξασφάλισαν ποσοστό εισόδου στη Βουλή.
Με αυτόν τον τρόπο όλες οι εθνικές και θρησκευτικές μειονότητες έχουν εκπρόσωπό τους στο Κοινοβούλιο αλλά και στην κυβέρνηση – ένα σύστημα μοναδικό ανά τον κόσμο. Επίσης διδάσκονται επίσημα οκτώ μητρικές γλώσσες.
Η κουρδική κυβέρνηση αναγνωρίζει όλες τις θρησκείες (μουσουλμάνους, χριστιανούς ορθόδοξους και καθολικούς, Εζιντί, Μανδαίους, Ασσύριους κ.ά.) και όλων οι θρησκευτικές γιορτές είναι επίσημες για όλο τον λαό του Κουρδιστάν.
Αυτός ο σεβασμός στη διαφορετικότητα των ανθρώπων και των πολιτών ενοχλεί τις χώρες της Μέσης Ανατολής, όχι μόνο διότι δεν «σηκώνουν» τέτοιες δημοκρατικές λειτουργίες αλλά και διότι φοβούνται τον αντίκτυπο στα δικά τους καθεστώτα από τέτοια «κακά» παραδείγματα.
Και κυρίως «φοβούνται» οι γειτονικές χώρες που έχουν υπό την κατοχή τους από ένα κομμάτι του Κουρδιστάν. Δεν ήθελαν αυτή η κουρδική κυβέρνηση να επιτύχει. Το 2014 στόχος των τζιχαντιστών του «Ισλαμικού κράτους» ήταν αυτή ακριβώς η κυβέρνηση. Μάρτυρας, τα γεγονότα στη Μοσούλη. 
Εκεί βρισκόταν 60.000 ιρακινός στρατός, με σύγχρονα όπλα και άρματα. Ενας στρατός που όχι μόνο δεν πολέμησε όταν επιτέθηκαν οι τζιχαντιστές, αλλά άφησε στα χέρια τους όλο τον οπλισμό και τράπηκε σε φυγή.
Και βρέθηκε ο ISIS με σύγχρονα όπλα και με τα δισεκατομμύρια δολάρια που είχαν οι τράπεζες, και αρχίσανε οι επιθέσεις σε περιοχές του Κουρδιστάν.
Ο κουρδικός στρατός, οι πεσμεργκά, που έχουν γίνει πια θρύλος, ηρωικά αντιστάθηκαν – θυσία και αίμα. Σκοτώθηκαν 6.000 και πάνω από 10.000 τραυματίστηκαν, όμως δεν λύγισαν.
Ηταν κοντά στο όνειρο μιας ζωής και δεν θα άφηναν σε κανέναν να τους το διαλύσει. Ετσι, έδιωξαν του τζιχαντιστές από το Κουρδιστάν.
Τι έκανε η κυβέρνηση της Βαγδάτης; Ούτε βοήθησε αλλά εμπόδισε κιόλας όσες χώρες επιθυμούσαν να στείλουν όπλα στους πεσμεργκά! Το Κουρδιστάν τα κατάφερε, και άνοιξε την αγκαλιά του σε ένα εκατομμύριο πρόσφυγες, άσχετα με τη θρησκεία του καθενός.
Ο Πάπας δήλωσε: «Ευχαριστούμε τη μοναδική περιοχή που φιλοξενεί χριστιανούς». Να σημειωθεί ότι το Βατικανό έχει εκπρόσωπό του εδώ και πολλά χρόνια στο Κουρδιστάν και υποστηρίζει επίσημα την ανεξαρτησία.
Σήμερα αναγνωρίζουν όλοι τη δύναμή του. ΗΠΑ, Ρωσία, Κίνα και κράτη της Ευρωπαϊκής Ενωσης ήδη έχουν εκεί προξενεία και διπλωματικά γραφεία.
Δυνατές χώρες της περιοχής, όπως Σαουδική Αραβία, Ιορδανία, Εμιράτα, Ισραήλ, υποστηρίζουν τη δημιουργία ενός ανεξάρτητου κουρδικού κράτους.
Όσο για το Ιράκ, ισοπεδώθηκε από τις συγκρούσεις μεταξύ σουνιτών και σιιτών αλλά και τζιχαντιστών. Και όλα δείχνουν ότι εκεί δεν πρόκειται να ζήσουν ειρηνικά οι λαοί.
Ο πρόεδρος του Κουρδιστάν, Μπαρζανί, αποφάσισε πως ήρθε η ώρα και στις 25 Σεπτεμβρίου θα γίνει το δημοψήφισμα για την ανεξαρτησία.
Και παράλληλα θα υπάρχει ερώτημα στους κατοίκους των «αμφισβητούμενων» περιοχών αν θέλουν να «ανήκουν» στο Κουρδιστάν. Είναι περιοχές που η κυβέρνηση της Βαγδάτης αμφισβητεί την «κουρδικότητά» τους, όπως το Κιρκούκ, η Σεγκάλ κ.ά.
Η περιοχή Νινόβα, που είναι ακριβώς πάνω στα σύνορα Κουρδιστάν και Ιράκ με πέντε μεγάλες φυλές (Αραβες, χριστιανοί, σουνίτες), έχει δηλώσει πως θέλει να συμμετάσχει στο δημοψήφισμα.
Το ίδιο και πολλές χιλιάδες Αραβες χριστιανοί και άλλοι μη μουσουλμάνοι από περιοχές του Ιράκ και της Συρίας που θέλουν να περάσουν στο καινούργιο κράτος που ανατέλλει. Οπως δείχνουν οι μετρήσεις, το 80% με 90% είναι υπέρ της ανεξαρτησίας και της ολοκληρωτικής αποδέσμευσης.
Αυτό σημαίνει ότι παύει πια η Συνθήκη της Λοζάνης και θα είναι το πρώτο πλήγμα στους «αποικιοκράτες» όλου του Κουρδιστάν.
Τι θα είναι αυτό το νέο κράτος; Το όγδοο σε πλούτο πετρελαίου στον ΟΠΕΚ, γι’ αυτό οι παγκόσμιοι αναλυτές υποστηρίζουν ότι ο παγκόσμιος ενεργειακός χάρτης πρέπει να φτιαχτεί από την αρχή.
Τα κοιτάσματα του Κουρδιστάν βρίσκονται πιο κοντά στον φλοιό της γης γι’ αυτό η εξόρυξή τους είναι εύκολη.
Επίσημες μελέτες αναφέρουν ότι στο έδαφος αυτού του ανεξάρτητου κομματιού υπάρχουν 45 εκατ. βαρέλια πετρέλαιο, δηλαδή περισσότερο απ’ ό,τι στο Κατάρ και στην Αλγερία.
Και για να αντιληφθούμε τα μεγέθη, σε Γκαμπόν, Ινδονησία, Ισημερινό, Αγκόλα, Αλγερία το σύνολο είναι 35 εκατ. βαρέλια. Το 31% του πετρελαίου όλου του Ιράκ βρίσκεται σε κουρδικά εδάφη – καθημερινά φεύγουν από το Κουρδιστάν προς το Ιράκ 550 χιλιάδες βαρέλια τα οποία πωλούνται από τις εθνικές πετρελαϊκές εταιρείες ΣΟΜΟ χωρίς όμως να δίνονται στο Κουρδιστάν τα χρήματα που αναλογούν από τις πωλήσεις.
Το ανεξάρτητο Κουρδιστάν δεν θα βασίζεται μόνο στον πετρελαϊκό του πλούτο, αλλά και στο φυσικό αέριο και στο εύφορο έδαφός του, που το διασχίζει ένα από τα μεγαλύτερα ποτάμια της Μεσοποταμίας, ο Τίγρης. Ηδη γίνεται εξαγωγή πατάτας στη Ρωσία και διαφόρων λαχανικών σε γειτονικές χώρες.
Το δημοψήφισμα θα είναι ορόσημο για όλους τους Κούρδους. Αλλά και το βλέμμα όλου του κόσμου είναι στραμμένο εκεί. Πολλές ευρωπαϊκές χώρες έχουν ήδη δηλώσει την υποστήριξή τους στην κουρδική κυβέρνηση, ο Μπαρζανί είναι επίσημος προσκεκλημένος σ’ αυτές και οι διπλωματικές επαφές έντονες. Δυστυχώς, η Ελλάδα ακόμη δεν έχει καταθέσει την πολιτική της άποψη και στάση.

Πηγή: Εφημερίδα των Συντακτών

Τρίτη 25 Ιουλίου 2017

Αριστουργήματα του παρελθόντος: Le Feu Follet (1963)


Ένα υπέροχο συναίσθημα με κυριεύει κάθε φορά που ανακαλύπτω ταινίες, οι οποίες παρά το πέρασμα των χρόνων εξακολουθούν να με συγκλονίζουν με την απλότητα, την ειλικρίνεια και την ποιητική τους περιγραφή. Όταν συναντώ στο κινηματογραφοφιλικό μου διάβα κάποιο απ' αυτά τα αριστουργήματα, νιώθω πλήρης μέχρι να επανέλθει αυτή η ακόρεστη δίψα που με πιάνει κάθε φορά που ξεφυτρώνει μπροστά μου κάποιο άλλο κινηματογραφικό διαμάντι για να μου υπενθυμίσει την υποσυνείδητή μου ανάγκη για μια συνεχόμενη κάλυψη της εσωτερικής μου κενότητας, η οποία πάντα θα παραμένει μισογεμάτη ζητώντας μου συνεχώς πνευματική τροφή, σκέψη, προβληματισμούς και διαλόγους. Μία πνευματική αποκάλυψη υπήρξε για μένα "Η Φλόγα που Τρεμοσβήνει" του Λουί Μαλ με την συνταρακτική ερμηνεία του Μορίς Ρονέ. 
Η ιστορία βασίζεται στο ομότιτλο μυθιστόρημα του Πιέρ Ντριέ Λα Ροσέλ και μας εισάγει στον κόσμο ενός πρώην αλκοολικού δημιουργού, ο οποίος μετά από μία προσπάθεια απεξάρτησης από το ποτό, αρχίζει μια απελπισμένη αναζήτηση για το νόημα της ύπαρξής του. Ο ίδιος νιώθοντας ασφυξία καθώς είναι κυριευμένος από καθημερινά μίζερα συναισθήματα, αρχίζει να συνηθίζει στην ιδέα πως η φλόγα για ζωή που κουβαλάει μέσα του έχει αρχίσει να τρεμοπαίζει επικίνδυνα. Περιφέρεται άσκοπα σε ένα δωμάτιο και σε κάθε κύκλο το βλέμμα του πέφτει πάνω στον τεράστιο καθρέφτη όπου έχει σημειώσει μια ημερομηνία. Άραγε ποια είναι η σημασία αυτής της μέρας και για ποιο λόγο την έχει υπογραμμίσει; 
Η σημασία της συγκεκριμένης ημερομηνίας δίνεται από τον ίδιο όταν δηλώνει με τις σκέψεις του πως έχει αποφασίσει να δώσει ένα τέλος στην αδιέξοδη ζωή του την μέρα αυτή. Όταν έρθει το τελευταίο εικοσιτετράωρο της ζωής του, θα προσπαθεί να το περάσει με φίλους, έχοντας μία απέλπιδα επιθυμία να βρει το χαμένο νόημα της ζωής του μέσα απ' αυτούς. Όμως κανενός η απάντηση αλλά κι ο τρόπος ζωής που έχει επιλέξει δεν τον ικανοποιεί. Ο πρώτος φίλος που συναντά, αναζητά φιλοσοφικές απαντήσεις μέσα από αρχαίους πολιτισμούς και θρησκείες, ζώντας παράλληλα σε ένα στάσιμο αστικό περιβάλλον. Καθώς έχει παραδοθεί σε ένα μοντέλο διαβίωσης που δεν τον εκφράζει και δεν τον συγκινεί, αναζητά διεξόδους μέσα από θεωρίες και γνώσεις, περιορίζοντας το πάθος που είχε κάποτε για ζωή, σε μελέτες κι όχι σε πράξεις. Παρόλα αυτά είναι ο μόνος που συνειδητοποιεί το αδιέξοδο που βρίσκεται ο πρωταγωνιστής της ιστορίας και προσπαθεί να τον εμψυχώσει. Του διευκρινίζει την επικινδυνότητα της χρόνιας εφηβείας και του αναλύει την γοητεία της ενηλικίωσης. Του εξηγεί με όμορφο τρόπο πως η προσκόλληση στα παιδικά μας χρόνια είναι απλώς ένας τρόπος για να αποφύγουμε το θάνατο που έρχεται. Όμως καμία απάντηση δεν αρκεί για να τον συγκινήσει ή να του αλλάξει τη γνώμη. 
Στη συνέχεια ο πρωταγωνιστής συναντιέται με μία φίλη που έχει να την δει πολλά χρόνια. Η χημεία τους αφήνει μια υπόνοια πως κάποτε ήταν οι δυο τους ζευγάρι. Μέσα από τις συζητήσεις τους, γίνεται φανερό πως ο κόσμος της φίλης του έχει βαθιά πληγωθεί από τις άσχημες εμπειρίες και τις κακές επιλογές που εκείνη έχει κάνει. Κουτσουρεμένη κι ετοιμόρροπη αλλά πάντα χαμογελαστή, αναζητά διέξοδο στο χώρο της τέχνης. Δυστυχώς όμως αναζητά την ελπίδα σε έναν χώρο όπου κυριαρχούν ανόητοι νεαροί, οι οποίοι φέρονται στους γύρω τους με σνομπισμό νιώθοντας πως οι ίδιοι είναι επαναστάτες κι ανώτερα όντα από την υπόλοιπη κοινωνία. Ο πρωταγωνιστής αμέσως διακρίνει πως η φίλη του έχει μπλέξει σε νέα εσώψυχα αδιέξοδα με τις λάθος συναναστροφές της. Όμως κι εκείνη το ξέρει αλλά έχει παραδοθεί σ' αυτά καθώς έχει ξεμείνει από δυνάμεις. Για εκείνην, τα ναρκωτικά είναι απλά μία εφήμερη διέξοδος στη καθημερινή της στασιμότητα. Γνωρίζοντας πως είναι ανίκανη να τον βοηθήσει, την αφήνει άπραγος. 
Πριν το τέλος της ημέρας, ο πρωταγωνιστής εισχωρεί σε μια παρέα φλύαρων νάρκισσων η οποία απλώς θα δυσχεράνει κι άλλο την κατάσταση του. Τύποι με ύφος χιλίων καρδιναλίων, προσπαθούν να το παίξουν ανώτεροι μειώνοντας με κάθε τρόπο όσους έχουν απέναντί τους. Υπάρχουν όμως και κάποιοι που νοιάζονται πραγματικά για τον συνομιλητή τους αλλά δεν μπορούν να το δείξουν λόγω του κλίματος που επικρατεί σε αυτήν την βλακώδης πνευματική σύναξη. Εκεί πλέον ο πρωταγωνιστής αρχίσει να νιώθει έντονα το πνίξιμο στο λαιμό του καθώς γνωρίζει πως το τέλος είναι πια κοντά. Το ποτό γίνεται για μια ακόμη φορά σωσίβιο στο προσωπικό του ναυάγιο, ωθώντας τον σε μία ύστατη βουτιά στο αλκοόλ, λίγο πριν την μοιραία του πράξη...



Αυτό που σε κερδίζει πρώτα απ' όλα στον ήρωα είναι η παιδικότητα που ξεχειλίζει μέσα από το μελαγχολικό του βλέμμα. Μόνος του μέσα σε ένα δωμάτιο παρατηρεί κάθε λεπτομέρεια και χάνεται σ' αυτήν, ζητώντας μια σωτηρία που δεν κατάφερε να βρει στους ανθρώπους. Όλη την ώρα πασχίζει να βρει την αγάπη που έχει στερηθεί, κάτι το οποίο γίνεται εμφανές στα παραπονεμένα του λόγια, "έκανα προσπάθειες να αγαπηθώ από τους άλλους μέχρι που αγάπησα". Κι αμέσως έρχονται στο μυαλό του όλες οι ερωτικές του αποτυχίες, οι φίλοι που πήραν τον δικό τους δρόμο αλλά κι η αντικοινωνικότητά του που δεν του επέτρεψε να μπει σε νέους κύκλους. Χωρίς να 'χει κάτι να χάσει, ξεσπάει στους καλλιτέχνες και χλευάζει τους νάρκισσους μπουρζουάδες. Κι όχι αδίκως... 
Αν και στην αρχή ο ήρωας είναι πεπεισμένος πως κατάφερε να απεξαρτηθεί από το ποτό, στην πορεία συνειδητοποιεί πως το μόνο που κατάφερε ήταν απλώς να διώξει από τα μάτια του τη θολούρα που του προκαλούσε το αλκοόλ. Με την επιτυχία του αυτή, το μόνο που καταφέρνει είναι να ‘ρθει αντιμέτωπος με την πραγματικότητα και να συνταραχθεί μ’ αυτήν. Γυμνός και μόνος θα αναζητήσει για τελευταία φορά την αγάπη αλλά η απογοήτευση θα είναι μεγάλη, σπρώχνοντάς τον όλο και πιο πολύ στην τελική του απόφαση. Τα τελευταία του λόγια, δεν είναι τίποτα παραπάνω από μια σπαρακτική κραυγή που έβγαλε με το πάτημα της σκανδάλης. 

«Αυτοκτονώ επειδή δε με αγαπήσατε, αυτοκτονώ επειδή δε σας αγάπησα. Επειδή οι δεσμοί που μας ένωναν ήταν πολύ χαλαροί, κι αυτοκτονώ για να τους σφίξω. Σας αφήνω με ένα ανεξίτηλο σημάδι.» 

Κι αυτά τα λόγια με στοίχειωσαν όλο το βράδυ.

Η ταινία είναι εμφανώς επηρεασμένη από την εποχή της, κυρίως από τις φιλοσοφικές αναζητήσεις των Ζαν Κοκτώ και Ζαν-Πωλ Σαρτρ. Βρήκα εξαιρετική τη σκηνή όπου δύο ασθενείς παίζοντας μπιλιάρδο αναλύουν με τον δικό τους τρόπο "Το Είναι και το Μηδέν". Επίσης η ταινία πατάει πάνω σε ένα βαθύ φιλοσοφικό ζήτημα που θέτει ο Αλμπέρ Καμύ μέσα από τον "Μύθο του Σίσυφου", ένα εκπληκτικό δοκίμιο που ξεκινάει με την ιδέα της αυτοκτονίας. Όμως κι άλλα υπαρξιακά ζητήματα κάνουν την εμφάνισή τους στους διαλόγους. Βαθυστόχαστες συζητήσεις που καθηλώνουν τον θεατή, προκαλώντας του μία εσωτερική δίνη που αργεί να σταματήσει γι' αρκετές μέρες. 





Ο Λουί Μαλ δημιουργεί ένα αξεπέραστο αριστούργημα πατώντας πάνω σε μια αυτοκτονία την οποία καταφέρνει να την μετατρέψει σε μια άκρως συμβολική πράξη διατηρώντας με μαεστρία τις ισορροπίες ως το τέλος, διότι ούτε την υποστηρίζει ώστε να κατηγορηθεί πως επικροτεί τον θάνατο αλλά ούτε κι ηθικολογεί για να αναδείξει το μεγαλείο της ζωής. Με ευγένεια αλλά κι αυστηρότητα καταφέρνει μέσα απ' αυτήν την ταινία να στρέψει έναν πελώριο καθρέφτη προς τους θεατές, φανερώνοντας μας την στασιμότητα της δικιάς μας ζωής και την κοινωνική μας αδράνεια, τους ηττοπαθείς συμβιβασμούς μας σε κάθε αγώνα που δίνουμε καθημερινά αλλά και την ψευδαίσθηση πως συνεχώς προσπαθούμε για το καλύτερο. Με αυτόν τον τόσο έξυπνο χειρισμό, μας οδηγεί ως το τέλος ζητώντας από μας να δώσουμε μια απάντηση παρακολουθώντας βουβοί, συνταραγμένοι κι άπραγοι την αυτοκτονία του ήρωα. 
Σκηνοθετικά, ο Λουί Μάλ μας προσφέρει πλάνα με απίστευτη καθαρότητα όπου η κυριαρχούσα επιφανειακή ηρεμία που επικρατεί στα πρόσωπα των ηρώων, να μην είναι τίποτα παραπάνω από ένα μανδύα που προσπαθεί να κρύψει την σπαρακτική αγωνία και τις απέλπιδες κραυγές απόγνωσης του πρωταγωνιστή αλλά και των γύρω του. Κατά τη γνώμη μου, η "Φλόγα που Τρεμοσβήνει" είναι ίσως η ωριμότερη ταινία του συγκεκριμένου σκηνοθέτη κι ίσως η σημαντικότερη της nouvelle vague.  
Επίσης ένα μεγάλο κομμάτι της μαγείας στη ταινία, βασίζεται στις εκπληκτικές ερμηνείες των ηθοποιών, με τον Μορίς Ρονέ να προσφέρει μία αξεπέραστη ερμηνεία (ίσως μια από τις σημαντικότερες στην ιστορία του ευρωπαϊκού κινηματογράφου), ο οποίος με τη συγκλονιστική του φράση "αύριο θα αυτοκτονήσω" καταφέρνει να στοιχειώσει όσους βρισκόμαστε σε μια ατέρμονη υπαρξιακή δίνη. Και φυσικά η πάντα γοητευτική κι αινιγματική Ζαν Μορό να γεμίζει με την αιθέρια παρουσία της την οθόνη. Το θλιμμένο της πρόσωπο έχει κερδίσει την κινηματογραφική αιωνιότητα. Κάθε φορά που έβλεπα τους δυο ηθοποιούς στο ίδιο πλάνο, μου ερχόταν στο μυαλό μία άλλη εκπληκτική ταινία του ίδιου δημιουργού, το "Ασανσέρ για δολοφόνους" όπου εκεί το μοιραίο ζευγάρι δε κατάφερε ποτέ να συναντηθεί. 
Όλα τα παραπάνω δένουν όμορφα με την μαγευτική μουσική του Ερίκ Σατί, η οποία εμφανίζεται κι εξαφανίζεται απότομα, δίνοντας έναν απροσδιόριστο παλμό στην εξέλιξη της ιστορίας. Σαν ένα καρδιογράφημα που καταγράφει την συναισθηματική ένταση του πρωταγωνιστή κάθε φορά που τον πνίγει η απελπισία και το άγχος. Είναι εντυπωσιακός ο τρόπος που έδεσαν οι νοσταλγικές μελωδίες του σπουδαίου αυτού Γάλλου συνθέτη σε μία nouvelle vague ταινία.
Η "Φλόγα που Τρεμοσβήνει" με κράτησε για ώρες καθηλωμένο στη θέση μου, να σκέφτομαι όλους τους προβληματισμούς και τα αδιέξοδα του ήρωα, συνειδητοποιώντας πως ποτέ δεν άλλαξαν οι ανθρώπινες ανασφάλειες κι οι εσώψυχες αναζητήσεις. Η ταινία κατάφερε να με πείσει πως τα αιώνια ερωτήματα που θέτει η ζωή κι ο θάνατος, θα παραμείνουν για πάντα αναπάντητα κι αυτό είναι που τους δίνει μια μυσταγωγική γοητεία. Γι' αυτόν τον λόγο, η ταινία είναι ένα από τα σημαντικότερα κι ομορφότερα αριστουργήματα που έχω δει στη ζωή μου.

Βαθμολογία: 10/10

Δευτέρα 24 Ιουλίου 2017

Μια γλώσσα δίχως όνομα στα Βαλκάνια



Jean-Arnault Dérens, Simon Rico
Μετάφραση: Θεοδώρα Σπαή

Η διάσπαση της Γιουγκοσλαβίας και η κλιμάκωση των εθνικών διαφορών είχαν και γλωσσολογικές συνέπειες: ήταν πολύ βολικό να μιλούν βοσνιακά στο Σαράγεβο, κροατικά στο Ζάγκρεμπ, σερβικά στο Βελιγράδι και μαυροβουνιακά στην Ποντγκόριτσα. Ενώ όμως αναγνωρίζουν τις τοπικές παραλλαγές, οι γλωσσολόγοι διακρίνουν σε αυτούς τους πληθυσμούς μια κοινή γλώσσα, την οποία ορισμένοι ελπίζουν να την ξαναδούν να χρησιμοποιείται καθολικά.
Στις 30 του περασμένου Μαρτίου, στο Σαράγεβο παρουσιάστηκε μια Διακήρυξη για την Κοινή Γλώσσα (1) από έναν μεγάλο αριθμό διανοούμενων της ευρύτερης περιφέρειας, με στόχο να βάλουν τέλος στις γλωσσικές διαμάχες που διαιρούν τις τέσσερις πρώην γιουγκοσλαβικές δημοκρατίες από τη δεκαετία του 1990. «Χρησιμοποιούμε κοινή γλώσσα στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη, στην Κροατία, στο Μαυροβούνιο και στη Σερβία; Η απάντηση είναι καταφατική», μπορεί κάποιος να διαβάσει στην εισαγωγή του κειμένου, όπου στη συνέχεια διευκρινίζεται: «Πρόκειται για μια πολυκεντρική κοινή γλώσσα, δηλαδή για μια γλώσσα που ομιλείται από πολλούς λαούς σε διαφορετικά κράτη, με αναγνωρίσιμες γλωσσικές παραλλαγές, όπως συμβαίνει με τα γερμανικά, τα αγγλικά, τα αραβικά, τα γαλλικά, τα ισπανικά, τα πορτογαλικά και πολλές άλλες γλώσσες». Όπως σημειώνει ο Σέρβος γλωσσολόγος Ράνκο Μπουγκάρσκι, «η διαφορά έγκειται στο γεγονός ότι σε εμάς οι παραλλαγές έχουν όνομα, ενώ η γλώσσα ως ενιαίο σώμα, που δεν έχει πλέον θεσμική υπόσταση, έχασε την επίσημη ονομασία της».
Οι αντιδράσεις δεν άργησαν να έρθουν. Οι πιο έντονες προκλήθηκαν στην Κροατία. Ο αρχιεπίσκοπος του Ζάγκρεμπ, ο σεβασμιότατος Γιόσιπ Μπόζανιτς, εξαπέλυσε δριμεία επίθεση στο πασχαλιάτικο κήρυγμά του: «Πρόκειται για επίθεση εναντίον της κροατικής γλώσσας, η οποία ετοιμάζει το έδαφος για μια άλλη επίθεση!», ενώ η συντηρητική πρόεδρος Κολίντα Γκραμπάρ-Κιτάροβιτς διαβεβαίωνε ότι «αυτή η υποτιθέμενη κοινή γλώσσα είναι ένα πολιτικό σχέδιο που πέθανε μαζί με τη Γιουγκοσλαβία». Από τη σερβική πλευρά, ο γλωσσολόγος Μίλος Κοβάτσεβιτς πρόβαλλε το εξής επιχείρημα: «Εάν δεν δίνουμε όνομα σ’ αυτή τη γλώσσα, είναι επειδή όλοι γνωρίζουν ότι πρόκειται για τη σερβική γλώσσα». Αυτός ο ένθερμος εθνικιστής θεωρεί τη σερβική γλώσσα έναν «θησαυρό» τον οποίο οι λαοί των γειτονικών χωρών προσπαθούν να «κλέψουν» (2). 
Την εποχή της ενιαίας Γιουγκοσλαβίας δεν υπήρχε καμία αμφιβολία για την ύπαρξη μιας κοινής γλώσσας, ομιλούμενης από περίπου 15 εκατομμύρια ανθρώπους στα Βαλκάνια, χωρίς να υπολογίζουμε τον σημαντικό αριθμό των Γιουγκοσλάβων της διασποράς. Αυτή η γλώσσα ονομαζόταν «σερβο-κροατική» ή «κροατο-σερβική» και στο γραπτό λόγο χρησιμοποιούνταν δύο αλφάβητα, το λατινικό ή το κυριλλικό –και τα δύο συστήματα γραφής διδάσκονταν συστηματικά. Ήταν η γλώσσα που χρησιμοποιούνταν καθημερινά ως μέσο επικοινωνίας στους ομοσπονδιακούς θεσμούς, καθώς και η γλώσσα της διοίκησης του Λαϊκού Γιουγκοσλαβικού Στρατού. Συνυπήρχε με πολλές άλλες γλώσσες που ομιλούνταν και διδάσκονταν στην ομοσπονδία –όπως σλοβενικά και σλαβομακεδονικά (αποτελούσαν τα επίσημα ιδιώματα των εν λόγω δημοκρατιών), αλλά και αλβανικά, ιταλικά, ουγγρικά, ρομανί, ρουθηνικά, τσεχικά, τουρκικά, σλοβακικά κ.λπ.

Στη Σορβόννη διδάσκονται τα «BCMS»

Μετά την αιματηρή διάσπαση της γιουγκοσλαβικής ομοσπονδίας στις αρχές της δεκαετίας του 1990, δεν υπάρχει ταυτότητα απόψεων για τον όρο ο οποίος θα καθορίζει το όνομα της γλώσσας που κάποτε ονομαζόταν σερβοκροατική. Στο Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο της Χάγης για την πρώην Γιουγκοσλαβία μιλούν τα «BCS» (τα βοσνιο-κροατο-σερβικά), ενώ η Σορβόννη προτείνει τη διδασκαλία των «BCMS», προσθέτοντας ένα «Μ» για τα μαυροβουνιακά. Όπως ομολογεί ο συγγραφέας, μεταφραστής και εκδότης Βλαντιμίρ Αρσενίγεβιτς, ένας από τους πρωτεργάτες της Διακήρυξης για την Κοινή Γλώσσα, «το ζήτημα της ονομασίας αποτέλεσε αντικείμενο έντονου διαλόγου. Δεν ήταν δυνατό να χρησιμοποιηθούν οι πολιτικά φορτισμένοι όροι “σερβοκροατικά” ή “γιουγκοσλαβικά”. Οι Σλάβοι του Νότου συνηθίζουμε μεταξύ μας να λέμε naš jezik (“η γλώσσα μας”)». Υποδηλώνοντας έτσι την οικειότητα εντός μιας κοινής ταυτότητας, η οποία διατηρείται παρά τις πολιτικές ρήξεις.
Στην Κροατία, από το 1990 καταβλήθηκαν έντονες προσπάθειες ώστε να τονιστούν οι διαφορές των «κροατικών» από το κοινό πρότυπο. Έτσι, οι Κροάτες έχουν την τάση να πλάθουν νεολογισμούς ή να χρησιμοποιούν αποδόσεις κατά γράμμα προκειμένου να αντικαταστήσουν τους ξένους όρους: μιλούν λοιπόν για zračna luka («αερολιμένας»), όταν οι Βόσνιοι ή οι Σέρβοι λένε aerodrom· χρησιμοποιούν τον όρο pasolstvo (που τον συναντάμε επίσης στα ρωσικά) για την πρεσβεία, την οποία οι γείτονές τους ονομάζουν ambasada, δάνειο από τις λατινογενείς γλώσσες… Η τάση αυτή ενισχύθηκε από τους κήρυκες της γλωσσικής καθαρότητας, δημιουργώντας ενίοτε δυσνόητες λέξεις. Επίσης, κάθε χρόνο, ένας διαγωνισμός με μεγάλη προβολή από τα μέσα ενημέρωσης ανταμείβει την «καλύτερη καινούργια κροατική λέξη». Στη Σερβία, το διακύβευμα επικεντρώνεται γύρω από το κυριλλικό αλφάβητο, το οποίο υποστηρίζεται ένθερμα από την κραταιά ορθόδοξη Εκκλησία και θεωρείται ένας δείκτης σερβικότητας που απειλείται από τα μέσα επικοινωνίας όπως το Διαδίκτυο, όπου κυριαρχεί το λατινικό αλφάβητο, επίσης χρησιμοποιούμενο στη χώρα.
Οι εντάσεις γύρω από τη γλώσσα καταλήγουν μερικές φορές σε ευτράπελα. Έτσι, οι Κροάτες, όπως οι Λευκορώσοι ή οι Ουκρανοί, χρησιμοποιούν παλιούς σλαβικούς τύπους για ορίσουν τους μήνες του χρόνου: λένε travanj (κυριολεκτικά: «ο μήνας της πρασινάδας») για να δηλώσουν τον Απρίλιο, τον οποίο οι γείτονές τους ονομάζουν april. Στις μεικτές περιοχές, προκειμένου να αποφύγουν κάθε εθνικό προσδιορισμό, οι ομιλητές συχνά καταφεύγουν σε περιφράσεις και αναφέρονται «στον τέταρτο μήνα». Η κατάσταση γίνεται ακόμη πιο πολύπλοκη με την αποδοχή της ύπαρξης «βοσνιακών», που χαρακτηρίζονται από την αναγνώριση ορισμένων τουρκικών στοιχείων, πολύ λίγο χρησιμοποιούμενων στην καθομιλουμένη, και στη συνέχεια των «μαυροβουνιακών». Στα τελευταία, οι λέξεις γράφονται και στα δύο αλφάβητα αλλά, από το 2006, όταν η χώρα απέκτησε την ανεξαρτησία της, προστέθηκαν δύο σύμφωνα για να παραπέμπουν στους ιδιαίτερους ήχους της ομιλίας στη χώρα. Οι Σέρβοι εθνικιστές αμφισβητούν την ύπαρξη ιδιαίτερης εθνικής ταυτότητας των Μαυροβουνίων και το γλωσσικό ζήτημα πυροδοτεί συχνά τα πάθη σε αυτό το μικρό κράτος, το οποίο μόλις πρόσφατα εντάχθηκε στο ΝΑΤΟ. Μέχρι πριν από λίγα χρόνια, τα ATM των τραπεζών στο βόρειο τμήμα της χώρας (όπου ζουν ορθόδοξοι, από τους οποίους ορισμένοι αυτοπροσδιορίζονται ως Σέρβοι και άλλοι ως Μαυροβούνιοι, υπάρχει όμως και ένας σημαντικός αριθμός βοσνιακών κοινοτήτων), πρότειναν συνετά την επιλογή «μητρική γλώσσα» (maternji jezik)…

Τα περιφερειακά ΜΜΕ ανθίζουν

Αυτού του τύπου οι διεκδικήσεις ποτέ δεν στάθηκαν εμπόδιο στην αλληλοκατανόηση μεταξύ των κατοίκων των χωρών της πρώην Γιουγκοσλαβίας. Σύμφωνα με τον Κροάτη γλωσσολόγο από τη Βοσνία-Ερζεγοβίνη, Γιόσιπ Μπάοτιτς, οι διαφορές μεταξύ των παραλλαγών της σερβοκροατικής γλώσσας θα περιορίζονταν σε λιγότερο από το 10% των λημμάτων του λεξικού. Στην πραγματικότητα, ο διάλογος που έχει επικρατήσει από τη δεκαετία του 1990 δεν έχει τίποτα το επιστημονικό, είναι πρώτα απ’ όλα πολιτικός. Απόδειξη της «αλληλοκατανόησης, η οποία διασφαλίζει μια σχεδόν τέλεια επικοινωνία μεταξύ ατόμων στο πλαίσιο περίπλοκων δοσοληψιών (3)», εμφανίστηκαν πολλά ΜΜΕ που απευθύνονται σε ολόκληρη την περιφέρεια: το Radio Slobodna Evropa (η τοπική εκδοχή του Radio Free Europe), το Al–Jazeera Balkans ή, πιο πρόσφατα, το ενημερωτικό κανάλι N1, που αποτελεί μέρος του δικτύου του CNN. Παρά την ύπαρξη μερικών προβλημάτων οικονομικής φύσεως (το βιβλίο είναι πολύ ακριβότερο στην Κροατία απ’ ό,τι στη Σερβία ή στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη), οι εκδοτικοί οίκοι κατάφεραν να ανταπεξέλθουν στην πρόκληση μιας διασυνοριακής παραγωγής.
Το 2009, o Βλαντιμίρ Αρσενίγεβιτς ίδρυσε την οργάνωση Krokodil με σκοπό «την προαγωγή της κουλτούρας του διαλόγου, τη συμφιλίωση και την αποκατάσταση των δεσμών που έσπασαν σε αυτήν την περιοχή που ονομάζεται Δυτικά Βαλκάνια», προκειμένου να επαναφέρει στο αρχικό της μεγαλείο τη σλαβική λογοτεχνία του Νότου. «Μεγάλωσα στην Κροατία, αλλά ζω στη Σερβία και συνδυάζω λέξεις και από τις δύο γλωσσικές παραλλαγές», εξηγεί. «Όταν ξεκίνησα να γράφω, αντιμετώπισα προβλήματα με τους διορθωτές, που ήθελαν να αλλάξουν τις εκφράσεις μου». Παρόμοια και η περίπτωση του κοινωνιολόγου Ιγκόρ Στικς, ο οποίος γεννήθηκε στο Σαράγεβο, σπούδασε στο Ζάγκρεμπ και στο Παρίσι και πλέον ζει στο Βελιγράδι. «Πάντα ρωτάω τους μεταφραστές μου να μου πουν σε ποια γλώσσα γράφω, αλλά κανείς τους δεν ξέρει τι να μου απαντήσει», λέει χαριτολογώντας.
«Στο όνομα των υποτιθέμενων διαφορών μεταξύ των γλωσσών μας, ενισχύουμε τα ήδη υπάρχοντα σύνορα και υψώνουμε νέα τείχη. Οι γλωσσικές πολιτικές των τεσσάρων κρατών, που όλες τους επιμένουν στις διαφορές, έχουν ως συνέπεια πρακτικές ιδιαιτέρως επιζήμιες και επικίνδυνες, οι οποίες επιφέρουν την απαράδεκτη διάκριση των ατόμων, δυστυχώς διαδεδομένη μέχρι και στα παιδιά του σχολείου, ανάλογα με τη “μητρική γλώσσα” τους, γεγονός που καταλήγει στην ανατροφή γενεών γεμάτων με νεαρούς εθνικιστές», σημειώνει αγανακτισμένος ο Ράνκο Μπουγκάρσκι. Οι πρωτεργάτες της Διακήρυξης για την Κοινή Γλώσσα αποφεύγουν να εκφράσουν κάποια πολιτική προοπτική –η οποία αμέσως θα εκλαμβανόταν από τους εθνικιστικούς κύκλους των διαφορετικών χωρών ως μια «ένοχη» νοσταλγία για το πρώην ενιαίο κράτος. Όμως η ανταπόκριση που συνάντησε η πρωτοβουλία δείχνει ξεκάθαρα ότι οι πολίτες των Βαλκανίων σε μεγάλο βαθμό επιθυμούν να ξεπεράσουν τα εμπόδια που ορθώθηκαν εδώ και ένα τέταρτο του αιώνα.
(1) Ολόκληρο το κείμενο στην παρακάτω διεύθυνση: http://jezicinacionalizmi.com/deklaracija
(2) Βλ. Ivan Čolović, «Les prêtres de la langue. Poésie, nation et politique en Serbie», «Terrain», Νo 41, Ναντέρ, Σεπτέμβριος 2003.
(3) Paul-Louis Thomas, «Le serbo-croate (bosniaque, croate, monténégrin, serbe): de l’étude d’ une langue à l’identité des langues», Revue des études slaves, Τόμος 74, τ. 2-3, Παρίσι, 2002-2003. 

Ένθετο:  Έκαβσκη ή Γιέκαβσκη;

Τα σερβο-κροατικά συχνά παρουσιάζονται ως μια τεχνητή γλώσσα, ένα αμιγώς πολιτικό δημιούργημα του 19ου αιώνα. Πράγματι, η βούληση να ενοποιηθούν και να κανονικοποιηθούν τα ιδιώματα των σλαβικών πληθυσμών της Νότιας Ευρώπης είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την αναγνώριση της κοινής ταυτότητας αυτών των λαών, που την εποχή εκείνη βρίσκονταν υπό την κυριαρχία πολλών διαφορετικών πολιτικών οντοτήτων. Με τη Συνθήκη της Βιέννης, το 1850, οι Σέρβοι και Κροάτες διανοούμενοι συμφώνησαν να ενοποιήσουν τις τοπικές διαλέκτους της γλώσσας που θα έπαιρνε το όνομα «σερβοκροατική». Η τυποποίηση της γλώσσας έγινε από τον Σέρβο Βουκ Κάρατζιτς (1787-1864) και τον Κροάτη Λιούντεβιτ Γκάι (1809-1872), ηγέτη του ενωτικού ιλλυρικού κινήματος, που επιλέγει τη «στοκαβιανή» διάλεκτο (στόκαβσκη) για τις εφημερίδες του και για την οικοδόμηση της κροατικής λογοτεχνικής γλώσσας, παρ’ όλο που δεν την μιλούσαν στο Ζάγκρεμπ.
Η εξαιρετικά ιδιάζουσα περίπτωση της γαλλικής γλώσσας, όπως σχεδιάστηκε με το Διάταγμα της Villers-Cotterêts (1539), ως ένα στοιχείο κυριαρχίας που απέρρεε από τη βασιλική απολυταρχία και η οποία κωδικοποιήθηκε από πολύ νωρίς με τη δημιουργία της Γαλλικής Ακαδημίας (1635), δεν πρέπει να δημιουργεί πλάνες. Μέχρι τα τέλη του 19ου αιώνα δεν είχαν κωδικοποιηθεί ούτε η φιννική ούτε η γερμανική γλώσσα, ενώ τα σύγχρονα σουηδικά εμφανίστηκαν γύρω στο 1900. Στην Ελλάδα, η δημοτική, η επί πολλά χρόνια αγνοημένη λαϊκή εκδοχή της γλώσσας, αντικατέστησε επίσημα την αρχαϊκή μορφή της καθαρεύουσας το 1976. Στην πραγματικότητα, τα σερβοκροατικά κατατάσσονται ανάμεσα στις πρώτες ευρωπαϊκές γλώσσες που εναρμονίστηκαν.
Ωστόσο, η τυποποίηση αποδεχόταν την ύπαρξη περισσότερων γλωσσικών παραλλαγών. Πρώτα από όλα, επικύρωνε τη χρήση δύο αλφαβήτων, κυριλλικού και λατινικού, συνδεδεμένων με ένα αυστηρό σύστημα αντιστοίχισης: ορισμένα γράμματα του κυριλλικού σερβοκροατικού αλφαβήτου δεν υφίστανται στο ρωσικό ή στο βουλγαρικό αλφάβητο, ενώ το λατινικό αλφάβητο καταφεύγει σε διακριτικά σύμβολα για να εκφράσει ορισμένους ήχους –όπως το caron (σε μορφή ανεστραμμένης περισπωμένης), που τοποθετείται στο ž, το š και το č. Καθώς η φωνητική μεταγραφή της γλώσσας στηρίζεται στην αρχή που διατυπώθηκε από τον Κάρατζιτς («Γράψε όπως μιλάς!»), οι παραλλαγές στην προφορά γράφονται, κυρίως εκείνες που αφορούν τον ήχο «e», εξέλιξη του πρωταρχικού «iat» των σλαβικών γλωσσών. Αυτό θα δώσει τον ήχο «ε» στην «ξηρή» μορφή της γλώσσας (έκαβσκη, «εκαβιανή» προφορά), «γιε» ή «ίγιε» στην «υγρή» εκδοχή (γιέκαβσκη, «γιεκαβιανή» προφορά). Ο πειρασμός να «εθνικοποιηθούν» αυτές οι γλωσσικές παραλλαγές πάντοτε υπήρχε, καθιστώντας τη «εκαβιανή» εκδοχή χαρακτηριστική της γλώσσας που ομιλείται στη Σερβία, ενώ η «γιεκαβιανή» μορφή κυριαρχεί στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη, στην Κροατία, όπως και στο Μαυροβούνιο. Στη Δαλματία και την Ίστρια (περιοχές της Κροατίας) υπάρχει ωστόσο μια τρίτη παραλλαγή, η επονομαζόμενη ίκαβσκη, που δεν αναγνωρίστηκε.
Ταυτόχρονα, οι γλωσσολόγοι διακρίνουν τρεις ακόμη ομάδες διαλέκτων, αυτή τη φορά ανάλογα με τον τρόπο που θέτουν την ερωτηματική αντωνυμία «τι;»: τη στόκαβσκη, τη κάικαβσκη και την τσάκαβσκη. Η πρώτη μορφή είναι ευρέως διαδεδομένη, ενώ τις άλλες δύο δεν τις συναντάμε παρά σε ορισμένες περιοχές της Κροατίας (1). Αυτές οι διαφοροποιήσεις της διαλέκτου είναι γεωγραφικές, ενδεχομένως κοινωνικές, αλλά σε καμία περίπτωση «εθνικές»: ένας Βόσνιος, ένας Κροάτης και ένας Σέρβος στην ίδια πόλη ή περιοχή της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης μιλούν την ίδια γλωσσική μορφή, με την ίδια προφορά. 

(1) Για την καλύτερη κατανόηση αυτής της γλωσσικής πολυπλοκότητας, πβ. Paul-Louis Thomas και Vladimir Osipov, «Grammaire du bosniaque-croate-monténégrin-serbe (BCMS)», Institut d’études slaves, Παρίσι, 2012.

Πηγή: Μonde Diplomatique

Παρασκευή 21 Ιουλίου 2017

Στη Κοιλάδα των Ναών




Η Σικελία πέρα από τα γοητευτικά τοπία της και τα πανέμορφα χωριά της, περηφανεύεται και για ένα ιερό τοπίο, το οποίο αιώνες δεσπόζει σε μία από τις κορυφογραμμές των νότιων ακτών της. Αναφέρομαι σε μία αρχαιολογική Μέκκα, μία από τις σημαντικότερες στην Ευρώπη. Η φημισμένη Κοιλάδα των Ναών στέκεται αγέρωχη στους αιώνες κι εξακολουθεί να μαγεύει κάθε περιηγητή που την επισκέπτεται.
Ξεκινήσαμε αρκετά νωρίς από την Καλτανισέττα για να προλάβουμε τον πρωινό ήλιο στην νότια πλευρά της νήσου. Ο Ακράγαντας είναι σχετικά κοντά, οπότε δε χρειαστήκαμε πάνω από μία ώρα για να φτάσουμε. Η νεώτερη πόλη ισοπεδώθηκε από τους Συμμάχους κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου. Στη θέση της έχουν χτιστεί νέα οικοδομήματα, τελείως αδιάφορα και μουντά. Δυστυχώς ο Ακράγαντας θυσιάστηκε κατά την επέλαση των νικητών του πολέμου. Διασχίσαμε βιαστικά την πόλη, η οποία εκείνη τη στιγμή ξυπνούσε κι οι δρόμοι άρχιζαν να ασφυκτιούν από οχήματα και μηχανάκια. Αφού ξεγλιστρήσαμε από την κίνηση, κατηφορίσαμε προς την κοιλάδα.
Η αρχαία πόλη ιδρύθηκε το 580 π.Χ. και σύντομα έγινε μία από τις πλουσιότερες κι επιφανέστερες πόλεις της Μεγάλης Ελλάδας. Μελανό σημείο στην ιστορία της, υπήρξε η ουδετερότητά της στο πόλεμο των Συρακουσών με την Αθήνα. Λίγο καιρό αργότερα η πόλη λεηλατήθηκε από τους Καρχηδόνιους. Οι λεηλασίες συνεχίστηκαν από τους Ρωμαίους. Μετά τη πτώση της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, η πόλη πέρασε στους Βυζαντινούς, οι οποίοι συγκέντρωσαν ολόκληρο τον πληθυσμό στο ιερό μέρος για να προστατεύονται καλύτερα από τους επιδρομείς. Αυτή τη φορά ήταν οι Σαρακηνοί που λεηλατούσαν την πόλη μέχρι που την κατέλαβαν το 828 και την μετονόμασαν σε Girgenti. Ακολούθησαν οι Νορμανδοί μέχρι που η πόλη ερήμωσε. Το 1860, οι εναπομείναντες κάτοικοι υποστήριξαν φανατικά τον Γκαριμπάλντι και την ιδέα της ενωμένης Ιταλίας. Το 1927 ο Μουσολίνι επανέφερε το λατινικό όνομα της πόλης, κάτι που έκανε και σ' άλλες πόλεις της Ιταλίας. Όσο για την Κοιλάδα των Ναών, ανήκει στα Μνημεία Παγκόσμιας Κληρονομιάς της Unesco.
Κατηφορίζοντας προς την Κοιλάδα, παρατηρούσαμε τα μνημεία μέσα στο αμάξι. Βρίσκονταν σχετικά κοντά στο δρόμο κι έπαιζαν κρυφτό με φυσικά εμπόδια. Ήταν εντυπωσιακό να προσπερνάς τον υπέροχο Ναό της Ομόνοιας και να ανυπομονείς να παρκάρεις το αμάξι για να μπορέσεις να τον θαυμάσεις από κοντά. Στο κατώτερο σημείο της Κοιλάδας έχει ιδιωτικά πάρκινγκ. Εκεί οι ιδιοκτήτες μας ενημέρωναν πως μπορούσαμε να πάρουμε ταξί να μας πάει στο ψηλότερο σημείο κι από εκεί να κατηφορίσουμε. Κατά τη γνώμη μου είναι μεγάλο λάθος να το κάνει κανείς αυτό. Η Κοιλάδα αξίζει να την ανέβει αλλά και να την κατέβει ο κάθε περιηγητής για να απολαύσει τα μνημεία δύο φορές. Έτσι αποφασίσαμε να πάμε με τα πόδια.
Εισχωρήσαμε σε έναν υπέροχο ελαιώνα. Ανάμεσα στις ελιές και στα βράχια, υπήρχαν διάσπαρτα αρχιτεκτονικά μέλη των ναών (00:05-00:24). Όλα μαζί είχαν γίνει ένα. Η φύση μοιραζόταν την αιωνιότητα των σπαραγμάτων, δημιουργώντας μία απροσδιόριστη αύρα τριγύρω μας. Το παρόν ενωνόταν με το παρελθόν και το ταξίδι στο χρόνο μόλις ξεκινούσε στο μυαλό μας αλλά και στην πραγματικότητα.
Το πρώτο απομεινάρι που συναντήσαμε ήταν ο Ναός των Διοσκούρων (00:25-00:41). Οι Διόσκουροι ήταν παιδιά (δίδυμα) του Δία και της Λήδας και αδέρφια της ωραίας Ελένης. Ήταν θεοί του φωτός και προσωποποιούσαν για τους Έλληνες την εντιμότητα, τη γενναιοψυχία, την τόλμη, την ευγένεια και την αρετή. Οι Ρωμαίοι πίστευαν πως τα δύο αδέλφια προστάτευαν το στρατό τους κατά τη διάρκεια της μάχης. Από το ναό έχει μείνει σήμερα μόνο ένα γωνιακό κομμάτι. Δυστυχώς δε του δώσαμε το χρόνο που θα πρεπε διότι ανυπομονούσαμε να δούμε τους υπόλοιπους που ήταν πιο καλοδιατηρημένοι.
Λίγο πιο πάνω συναντήσαμε ξαπλωμένα δυο τεράστια γλυπτά, τα οποία βάση του στησίματός τους, πιθανότατα να στήριζαν κάτι (00:57-01:10). Σήμερα, έχοντας χάσει τα χαρακτηριστικά τους από τη φθορά του χρόνου, αναπαύονται στη σικελική γη.
Στη συνέχεια επισκεφθήκαμε τον Ναό του Ηρακλή (01:15-01:54). Κανείς δεν είναι βέβαιος αν όντως είναι αφιερωμένος σ' αυτόν, αν και στην αρχαιότητα είχε αναφερθεί πως στο εσωτερικό του υπήρχε το άγαλμα του Ηρακλή αλλά και μία ζωγραφική που τον απεικόνιζε βρέφος να πνίγει τα δύο φίδια. Ο ναός είναι στημένος κοντά στην κεντρική πύλη της Κοιλάδας των Ναών κι η αρχιτεκτονική του είναι καινοτόμα για τα δεδομένα της Σικελίας. Το οικοδόμημα λεηλατήθηκε από τους Καρχηδόνιους κι αναστηλώθηκε από τους Ρωμαίους, οι οποίοι έκαναν τις δικές τους παρεμβάσεις.
Αμέσως μετά ο χώρος πλαταίνει για να μας παρουσιαστεί με όλη του τη μεγαλοσύνη, ο Ναός της Ομόνοιας (01:55-02:58). Ο Ναός της Ομόνοιας θεωρείται ο πιο καλοδιατηρημένος ναός της αρχαιότητας (μαζί με το Ναό του Ηφαίστου στην Αθήνα). Οι Ιταλοί τον αποκαλούν "Παρθενώνα της Ιταλίας" κι όχι άδικα. Η όψη του είναι επιβλητική κάτι στο οποίο βοηθάει η υπερυψωμένη επιφάνεια όπου είναι τοποθετημένος. Δίπλα του στεκόταν αρχοντικά μία ανθισμένη αμυγδαλιά η οποία προς στιγμή έκλεβε τις εντυπώσεις από το μνημείο. Χτισμένος με ντόπιο πέτρωμα, χάνει λίγο από την λάμψη του Παρθενώνα, αλλά αυτό δεν μειώνει την ομορφιά του και το δέος που νιώθει κάθε επισκέπτης όταν τον αντικρίζει. Έχω ακούσει πως απ' αυτό το σημείο, θαυμάζει κανείς ένα από τα ομορφότερα ηλιοβασιλέματα της Ιταλίας. Μπροστά από τον ναό βρίσκεται ξαπλωμένος ο "Ίκαρος" του γλύπτη Igor Mitoraj. Παρόμοια γλυπτά του συναντήσαμε και στην  Πομπηία. Υπέροχο το δέσιμο της μοντέρνας τέχνης με τα αρχαία μνημεία.
Ο τελευταίος ναός, ο οποίος βρίσκεται και στο ψηλότερο σημείο της κοιλάδας είναι ο Ναός της Ήρας (03:10-04:06). Κι εδώ αμφισβητείται στο ποια θεότητα είναι αφιερωμένος ο ναός. Παρά τις λεηλασίες που δέχτηκε στην ιστορία του, εξακολουθούν να στέκουν 25 κίονες, δίνοντάς μας το ερέθισμα να φανταστούμε το τεραστίων διαστάσεων μέγεθος του.
Κατηφορίζοντας προς το πάρκινγκ, σταματούσαμε ξανά μπροστά από τους ναούς. Τους θαυμάζαμε, τους περιεργαζόμασταν και προσπαθούσαμε να αποτυπώσουμε τη κάθε τους λεπτομέρεια. Ήταν εντυπωσιακή η αίσθηση που νιώθαμε εκεί. Στην καρδιά της Μεσογείου χτυπάει μία δεύτερη ελληνική καρδιά. Κι εμείς σταθήκαμε τυχεροί που την ακούσαμε και νιώσαμε τους παλμούς της κάτω από τα πόδια μας. 

Πέμπτη 20 Ιουλίου 2017

Αυτή είναι η δικιά μας Βαρκελώνη



Η δικαστική απόφαση της Δευτέρας σχετικά με την υπόθεση της Ηριάννας και του Περικλή, εξόργισε κάθε συνειδητοποιημένο πολίτη κι έδωσε τροφή σε κάθε φιλελεύθερο παπαγάλο να στάξει για μία ακόμη φορά το αντιλαϊκό του δηλητήριο, υπερασπίζοντας μία δικαιοσύνη που έχει χάσει καιρό τώρα τον καθήκον και την ηθική της. Στις αβάσιμες όμως κατηγορίες υπήρχε και μία που προκάλεσε χιουμοριστικού περιεχομένου έντονες αντιδράσεις, καθώς οι δικαστικοί χαρακτήρισαν την Βαρκελώνη που επισκέφθηκαν οι δυο νέοι (όπως κι ένα μεγάλο ποσοστό των Ελλήνων) ως άντρο τρομοκρατών.
Δε μπορώ να καταλάβω τι εικόνα έχουν οι συγκεκριμένοι δικαστικοί για την πρωτεύουσα της Καταλωνίας. Για τους περισσότερους από μας, η πόλη αυτή είναι συνδυασμένη με την αρχιτεκτονική του Γκαουντί, την υπερομαδά της Μπαρτσελόνα αλλά και με την τουριστική της άνοιξη μετά τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1992.
Για κάποιους ανθρώπους όμως, η Βαρκελώνη είναι η πόλη όπου κάποτε χτυπούσε η καρδιά μιας κοινωνικής επανάστασης κι ενός ιδεολογικού πολέμου. Στον ισπανικός εμφύλιος πραγματοποιήθηκε το σημαντικότερο κοινωνικό πείραμα, το οποίο έθεσε νέες βάσεις στις τότε κοινωνίες. Χειραφέτησε τις γυναίκες οι οποίες για πρώτη φορά στη ιστορία πολέμησαν ισότιμα δίπλα στους άντρες. Απελευθέρωσε την γη και την έδωσε στους αγρότες. Παρέδωσε τα εργοστάσια στους εργάτες να τα διευθύνουν όπως εκείνοι γνώριζαν καλύτερα. Καθ’ όλη τη διάρκεια του πολέμου, υπήρξε ελευθεριακή εκπαίδευση κι έξαρση της καλλιτεχνικής έκφρασης ενώ στον οικονομικό τομέα πετύχαν το μεγαλύτερο θαύμα, προσφέροντας πλήρη απασχόληση στους πολίτες κι εκμηδενίζοντας τον πληθωρισμό. Εκείνα τα χρόνια στην Βαρκελώνη έγινε πράξη η ουτοπία που δεκαετίες τώρα αναζητάμε.
Στην Βαρκελώνη υπήρξε η κορύφωση μιας ιδεολογίας, η οποία έμεινε στην ιστορία ως το Σύντομο Καλοκαίρι της Αναρχίας, το οποίο δυστυχώς πέρασε ανεπιστρεπτί. Κι όταν αυτό το θαύμα αποδυναμώθηκε από τις τρικλοποδιές των κομμουνιστών μέχρι που ισοπεδώθηκε από τους φασίστες, μία φωνή υψώθηκε στους ουρανούς της Καταλωνίας να υπενθυμίζει αιωνίως το χρέος μας. Τα λόγια του σπουδαιότερου προσώπου του ισπανικού εμφυλίου, Μπουεναβεντούρα Ντουρούτι , έμειναν για πάντα χαραγμένα στις συνειδήσεις μας.
«Εμείς είμαστε αυτοί που θα κληρονομήσουν την γη. Αμφιβολία δεν υπάρχει . Η μπουρζουαζία θα τιναχτεί στον αέρα και θα εγκαταλείψει το βάθρο της ιστορίας. Τα ερείπια δεν τα φοβόμαστε εμείς που είμαστε οι οικοδόμοι των σπιτιών. Θα τα φτιάξουμε όλα πάλι από την αρχή. Αυτόν τον νέο κόσμο κρύβουμε μέσα στη καρδιά μας»
Αυτή είναι η δικιά μας Βαρκελώνη!

Πρώτη δημοσίευση: aplotaria.gr

Τετάρτη 19 Ιουλίου 2017

Μη σκαλίζεις τη στάχτη



του Θανάση Καρτερού

Μια παλιά ιστορία. Του 1970. Πολύ κοινή τότε. Ένας πολιτικός κρατούμενος στις φυλακές Κορυδαλλού, καταδικασμένος με τον νόμο για την κατάσταση πολιορκίας, κάνει αίτηση στο Συμβούλιο Πλημμελειοδικών για αποφυλάκισή του μια και έχει εκτίσει τα δύο τρίτα της ποινής. Το συμβούλιο την απορρίπτει με το σκεπτικό ότι είναι επικίνδυνος για τη δημόσια τάξη και ασφάλεια! Μιλάμε για τακτικούς δικαστές, οι οποίοι είχαν δώσει όρκο να υπηρετούν το σύνταγμα, όχι για στρατοδίκες, έτσι; Και οι οποίοι υπηρετούσαν πειθήνια τη χούντα, που χρησιμοποίησε το σύνταγμα ως χαρτί υγείας.
Η ανεξάρτητη ελληνική Δικαιοσύνη υπηρέτησε τη χούντα; Ναι, και μια χαρά. Αφού την «καθάρισαν» οι χουντικοί από δημοκρατικά στοιχεία, και από τους ανυπόφορα τυπικούς και γενναίους, την κατέστησαν θεραπαινίδα της ανωμαλίας τους. Και εφέτες ως πρόεδροι έστελναν για ψύλλου πήδημα, ή με κατασκευασμένες κατηγορίες, κόσμο στη φυλακή και τακτικοί δικαστές τον άφηναν να σαπίζει εκεί. Και εισαγγελείς έχτισαν στις πλάτες των αθώων καριέρες. Και αρεοπαγίτες έγιναν υπουργοί και πρωθυπουργοί. Και άκρα του τάφου σιωπή επικρατούσε στο ανεξάρτητο βασίλειο των δικαστών.
Ας μην πάμε παραπίσω, στο δράμα και στο αίμα του 509, που εφάρμοζαν με όλη την εμφύλια σκληρότητα. Ή στις επιτροπές ασφαλείας, που έστελναν κατά δεκάδες χιλιάδες τους ξεροκέφαλους στα ξερονήσια. Και, ρίξτε, σας παρακαλώ μια ματιά στα παλιά κιτάπια. Η Δικαιοσύνη υποστήριζε πάντα για τον εαυτό της ότι ήταν ανεξάρτητη, ελεύθερη, εναρμονισμένη όχι μόνο με τον τύπο του νόμου, αλλά και με τον χτύπο της καρδιάς τους έθνους. Με το κοινό περί δικαίου αίσθημα της κοινωνίας, για την οποία ο δικαστής αποτελεί τελευταίο αποκούμπι. Εις θάνατον - εκεί κατάληγε για κάποιους το τελευταίο αποκούμπι.
Μη σκαλίζεις τη στάχτη, θα πείτε. Έχουν αλλάξει τα χρόνια, οι καταστάσεις και λοιπά. Φυσικά, και ευτυχώς. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι καθένας είναι ό,τι δηλώνει. Και όταν η Δικαιοσύνη θεωρεί επικίνδυνη την Ηριάννα, και την αφήνει στη φυλακή, και ακίνδυνο τον λαθρέμπορο δυόμιση τόνων ηρωίνης, και τον βγάζει από τη φυλακή, όσο και να χτυπούν κάτω τον φερόμενο ως ανεξάρτητο κώλο τους οι ενώσεις δικαστών και εισαγγελέων, έχουμε δικαίωμα να θυμώνουμε. Γιατί, μεταξύ άλλων, υπάρχουν και οι παλιές πληγές. Που πονούν και ματώνουν όταν διαπράττονται νέα εγκλήματα.

Πηγή: Αυγή

Τρίτη 18 Ιουλίου 2017

Perfetti Sconosciuti (2016)



Οι "Τέλειοι Ξένοι" είναι από τις ταινίες που δε σου γεμίζουν ιδιαίτερα το μάτι, τις οποίες πάντα αφήνεις ως επιλογές σπιτικών προβολών. Η γρήγορη μάλιστα ελληνική εκδοχή της, περισσότερο κακό έκανε στην ιταλική σατυρική ταινία, μιας κι αρκετοί προτίμησαν την εγχώρια παραγωγή. Όταν λοιπόν κάθισα να δω την ταινία, δε περίμενα με τίποτα πως θα με κέρδιζε τόσο εύκολα και θα με απορροφούσαν τόσο γρήγορα η ιστορία, οι διάλογοι και τα ευτράπελα που συμβαίνουν σε μια βραδινή συνάντηση μεταξύ φίλων και μυστικών...
Όλη η ταινία είναι γυρισμένη σε ένα διαμέρισμα με κυριότερους χώρους δράσης την τραπεζαρία και το μπαλκόνι. Εφτά φίλοι, εκ των οποίων οι έξι είναι ζευγάρια μεταξύ τους, αποφασίζουν να απολαύσουν την έκλειψη της σελήνης, συνδυάζοντάς την με έναν πλούσιο γεύμα. Το ευχάριστο κλίμα που επικρατεί μεταξύ τους μέσα από συζητήσεις και πλάκες, θα μουδιάσει όταν η οικοδέσποινα προτείνει να αφήσουν όλοι τα κινητά τους στη μέση του τραπεζιού και να μοιραστούν κάθε μήνυμα, mail και κλήση, για να αποδείξουν πως δεν έχουν μεταξύ τους μυστικά. Μπρος γκρεμός και πίσω ρέμα για τους παρόντες, οι οποίοι αποφασίζουν να ρισκάρουν από το να κινήσουν τις υποψίες των συντρόφων τους. Μία απόφαση που θα φέρει απανωτές εκρήξεις, μετατρέποντας την ευχάριστη σύναξη σε νυχτερινό εφιάλτη.
Οι "Τέλειοι Ξένοι" είναι από τις προσπάθειες όπου ο κινηματογράφος προσπαθεί να υιοθετήσει τη μαγεία του θεάτρου. Εγχείρημα δύσκολο, το οποίο όποτε πετυχαίνει, προσφέρει όμορφες στιγμές. Κι η ιταλική ταινία το καταφέρνει με το παραπάνω.
Διάλογοι, οι οποίοι δε κουράζουν, με τους οποίους άλλες φορές γελάς με τη ψυχή σου κι άλλες μαγκώνεσαι αναμένοντας μία ακόμη αποκάλυψη. Φυσικά δε λείπουν κι οι ανατροπές που σε αφήνουν με το στόμα ανοιχτό. Κι όλα αυτά συμπυκνωμένα σε μιάμισης ώρας ταινία.
Τι είναι όμως αυτό που μ' έκανε να απολαύσω στο έπακρο τους Τέλειους Ξένους; Πρώτα απ' όλα ήταν οι ηθοποιοί κι οι ερμηνείες τους. Οι επιλογές των προσώπων φάνηκε πως ήταν αυτές που έπρεπε να γίνουν, μιας κι ο καθένας υποστήριξε τον ρόλο του με μεγάλη επιτυχία. Έπειτα ήταν η αύρα που υπήρχε μεταξύ των ηθοποιών. Σου άφηναν την εντύπωση πως είναι πραγματικοί φίλοι. Η οικειότητα και το ζεστό κλίμα έδιναν την αίσθηση πως παρακολουθείς σε ζωντανή σύνδεση τον δείπνο κάποιων Ιταλών φίλων, ικανοποιώντας μ' αυτόν τον τρόπο, τον υποχθόνιο ηδονοβλεψία που κρύβουμε όλοι μέσα μας. Επίσης ήταν οι έξυπνοι διάλογοι. Λόγια απλά και καθημερινά, τα οποία άλλες φορές φανερώνουν προβληματισμούς και ανθρώπινες σοφίες κι άλλοτε προσπαθούν να κρύψουν την ανασφάλεια της κενότητας του καθενός μας. Όμως το μεγάλο μυστικό της επιτυχίας σ' αυτήν την ταινία, είναι πως καταφέρνει να παίξει με την συναισθηματική κατάσταση του κάθε θεατή, προκαλώντας του έντονες συναισθηματικές εναλλαγές.
Παρ' όλα αυτά, το φινάλε φαίνεται να έγινε βιαστικά, σαν να προσπαθούσε ο σκηνοθέτης να ολοκληρώσει μία ταινία η οποία θα μπορούσε να προσφέρει κι άλλα στους θεατές. Η λύση που δίνεται στο τέλος είναι αρκετά ρηχή κι εύκολη, χαλώντας κατά μία έννοια την καλή εικόνα που σου αφήνει η ταινία μέχρι τότε.
Δε παύει όμως να είναι μία ευχάριστη κι άκρως ενδιαφέρουσα κινηματογραφική επιλογή, για την οποία συνιστώ να μην επιχειρηθεί να τη δουν πολλά ζευγάρια μαζεμένα στον ίδιο χώρο διότι είναι πιθανό να ανάψει κι αλλού φωτιές.

Βαθμολογία: 7/10

Δευτέρα 17 Ιουλίου 2017

Τα συναισθήματα των αρχαίων Ελλήνων από τη Νέα Υόρκη στο Μουσείο της Ακρόπολης



Η πρωτοποριακή έκθεση «Ένας κόσμος συναισθημάτων: Αρχαία Ελλάδα, 700 π. Χ. - 200 μ. Χ.» («A World of Emotions: Ancient Greece 700 BC - 200 AD»), που σε λίγες μέρες ολοκληρώνεται στο Ωνάσειο Πολιτιστικό Κέντρο της Νέας Υόρκης, έρχεται στην Ελλάδα. Συγκεκριμένα, το Μουσείο Ακρόπολης, σε συνεργασία με το Κοινωφελές Ίδρυμα Αλέξανδρος Σ. Ωνάση, προγραμματίζει τη διοργάνωση της παραπάνω έκθεσης κατά το διάστημα από 17 Ιουλίου έως 19 Νοεμβρίου 2017, μια κίνηση που θα δώσει την ευκαιρία σε Έλληνες και ξένους επισκέπτες να γνωρίσουν αυτό το ιδιαίτερα ενδιαφέρον, παγκόσμιο και διαχρονικό θέμα.
Η έκθεση έχει ελάχιστες διαφορές με εκείνη που πραγματοποιείται στις ΗΠΑ, καθώς περιλαμβάνει σχεδόν όλα τα έργα που συμμετείχαν σε αυτήν. Πρόκειται για συνολικά 129 αρχαιότητες από τα σπουδαιότερα μουσεία του κόσμου, όπως το Μουσείο Ακρόπολης, το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, το Λούβρο και το Βρετανικό Μουσείο.
Οι κύριες εκθεσιακές ενότητες είναι πέντε. Η πρώτη έχει τίτλο «Η τέχνη των συναισθημάτων» και η δεύτερη «Οι χώροι των συναισθημάτων», η οποία διαρθρώνεται σε πέντε υποενότητες: «Τα συναισθήματα στον ιδιωτικό χώρο», «Στο πεδίο της μάχης», «Τα συναισθήματα στον δημόσιο χώρο», «Τα συναισθήματα στους ιερούς χώρους», «Νεκροταφείο: χώρος πένθους και ελπίδας». Ακολουθούν οι ενότητες «Συναισθηματικές συγκρούσεις», «Σκλάβοι των συναισθημάτων» και «Μήδεια».
Το Μουσείο Ακρόπολης αναλαμβάνει την οργάνωση και τον μουσειογραφικό σχεδιασμό της έκθεσης που θα πραγματοποιηθεί στην αίθουσα περιοδικών εκθέσεων του μουσείου, καθώς και την παραγωγή ψηφιακού υλικού που θα την εμπλουτίσει. Οι ενότητες θα αναπτυχθούν κυκλικά γύρω από έναν πυρήνα και με τη βοήθεια πετασμάτων βαμμένων σε αποχρώσεις του κόκκινου θα αποδοθεί η κλιμάκωση της έντασης των συναισθημάτων όπως αυτή αποτυπώνεται στα αρχαία έργα. Στον κέντρο του πυρήνα θα εκτεθούν τα γλυπτά του Έρωτα και του Πόθου.
Μόνο πέντε έργα από το Μητροπολιτικό Μουσείο δεν θα «ταξιδέψουν» στην Ελλάδα για τεχνικούς λόγους, ενώ θα προστεθούν δυο «νέα» από το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο: Ένας Kιονωτός κρατήρας του ζωγράφου του Cleveland με απεικόνιση της πάλης Ηρακλέους και Βουσίριδος (5ος αι. π. Χ.) και η επιτύμβια στήλη της Δαμασιστράτης, 350-325π.Χ. Επιμελητές της έκθεσης είναι ο 'Αγγελος Χανιώτης, καθηγητής Αρχαίας Ιστορίας και Κλασικών Σπουδών του Ινστιτούτου Ανώτατων Σπουδών (Πρίνστον) και μέλος Δ.Σ. του Θυγατρικού Ιδρύματος Ωνάση στις ΗΠΑ, ο Νικόλαος Καλτσάς, επίτιμος διευθυντής στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο και ο Ιωάννης Μυλωνόπουλος, αναπληρωτής καθηγητής Αρχαίας Ελληνικής Τέχνης και Αρχαιολογίας στο Πανεπιστήμιο Κολούμπια. Την έκθεση θα πλαισιώνει κατάλογος στα ελληνικά, που θα εκδοθεί με δαπάνες του Ιδρύματος Αλ. Ωνάση.
Το αίτημα του Μουσείου Ακρόπολης για τον προσωρινό δανεισμό 102 αρχαίων έργων από τις Εφορείες Αρχαιοτήτων Αθηνών, Ανατολικής Αττικής, Δυτικής Αττικής - Πειραιώς και Νήσων, Κυκλάδων, Βοιωτίας, Ημαθίας, Πέλλας, Ιωαννίνων, Λάρισας, Σάμου - Ικαρίας, το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, το Επιγραφικό και Νομισματικό Μουσείο, το Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης, το Αρχαιολογικό Μουσείο Ηρακλείου, το Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης και την Ιδιωτική Συλλογή Τσολοζίδη πήρε χτες ομόφωνα το «πράσινο φως» από το ΚΑΣ.

(πηγή ΑΠΕ - ΜΠΕ)

Κυριακή 16 Ιουλίου 2017

Για όλα φταίει ο Μαρξ;



του Τάσου Παππά

Οι συζητήσεις στη Βουλή σε επίπεδο πολιτικών αρχηγών διεξάγονται πάντοτε εφ’ όλης της ύλης. Οποιο κι αν είναι το αντικείμενο, οι αντιπολιτεύσεις διευρύνουν την ατζέντα. Αιφνιδιασμός δεν υπάρχει γιατί όλοι είναι προετοιμασμένοι.
Με πρωτοβουλία της Ν.Δ., η τελευταία συζήτηση στο Κοινοβούλιο επικεντρώθηκε στην υπόθεση του «Noor 1», στην εμπλοκή του υπουργού Αμυνας και φυσικά στην αριστερή βία και την τρομοκρατία.
Πρόκειται για το προσφιλές στη συντηρητική παράταξη θέμα, στο οποίο επανέρχεται με κάθε ευκαιρία.
Με λιγότερο άκομψο τρόπο -συγκριτικά με ορισμένους ομοδόξους του που έχουν ρίζες στην Ακρα Δεξιά- ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης επέμεινε στην άποψη ότι η μήτρα της τρομοκρατίας στην Ελλάδα είναι η Ακρα Αριστερά.
Τώρα, τι ακριβώς είναι Ακρα Αριστερά σηκώνει μεγάλη κουβέντα. Είναι οι εξωκοινοβουλευτικές οργανώσεις της, είναι οι ομάδες που χρησιμοποιούν τη βία και επικαλούνται πλευρές της αριστερής ιδεολογίας, είναι τα κόμματα και οι κινήσεις της που υποστηρίζουν ότι ο σοσιαλισμός δεν θα έρθει με κοινοβουλευτικά μέσα, αλλά μόνο με επανάσταση;
Ψιλά γράμματα για όσους έχουν μοναδικό στόχο τη δημιουργία εντυπώσεων. Εκείνοι (μιλάω για τους καλοπροαίρετους) που πιστεύουν ότι λίγες είναι επί της ουσίας οι διαφορές που χωρίζουν τις ένοπλες ομάδες από τα κοινοβουλευτικά κόμματα της Αριστεράς πρέπει να γνωρίζουν ότι η ιστορική Αριστερά, και εδώ και στην Ευρώπη, από την πρώτη στιγμή που εμφανίστηκε το φαινόμενο τοποθετήθηκαν αρνητικά.
Στην Ιταλία, το πανίσχυρο τότε Κομμουνιστικό Κόμμα ήταν πιο επιθετικό και από τα κόμματα της Δεξιάς απέναντι στις «Ερυθρές Ταξιαρχίες» και τις άλλες ένοπλες οργανώσεις. Κι ας έλεγε η Ροσάνα Ροσάντα (ιστορικό στέλεχος του ιταλικού κομμουνισμού) ότι οι «Ερυθρές Ταξιαρχίες» ανήκουν στο οικογενειακό άλμπουμ της Αριστεράς.
Θυμίζουμε ότι το ΚΚΕ καταδίκαζε τις ενέργειες των οργανώσεων, αφήνοντας υπαινιγμούς για σχέσεις με μυστικές υπηρεσίες (κατηγορία πάντως που δεν έχει αποδειχτεί).
Η ανανεωτική Αριστερά, η οποία ποτέ δεν είδε με συμπάθεια τη δράση των οργανώσεων, έκανε λόγο για μιλιταριστικά μορφώματα με ολοκληρωτική νοοτροπία.
Ομως και οι συγκεκριμένες οργανώσεις στα κείμενά τους δεν χαρίζονταν στα κόμματα της Αριστεράς, κοινοβουλευτικά και εξωκοινοβουλευτικά: «Τα κομμουνιστικά κόμματα δεν έχουν στόχο το σοσιαλισμό ούτε με ένοπλα ούτε με ειρηνικά μέσα και το μόνο που ενδιαφέρει τις ηγεσίες τους είναι μερικές έδρες στη Βουλή. Μοναδική δραστηριότητα των εξωκοινοβουλευτικών ομάδων είναι η έκδοση μιας εβδομαδιάτικης ή μηνιαίας εφημερίδας και δυο τρεις φορές το χρόνο, γελοίες σε στιλ πανηγυριού, συγκεντρώσεις, όπου τους κοιτάζουν οι αστυνομικοί και γελάνε» (προκήρυξη της «17 Νοέμβρη», 1977).
Ανάλογου ύφους ήταν και η κριτική της 17Ν σε ομάδες αναρχικών που κατά την αντίληψη των διωκτικών μηχανισμών την εποχή εκείνη ήταν η δεξαμενή από την οποία η οργάνωση αντλούσε μέλη. Θυμίζουμε τον αφορισμό της για «τους καραγκιόζηδες των Εξαρχείων».
Από την άλλη πλευρά, σταθερή επιδίωξη των οργανικών διανοουμένων της Δεξιάς είναι να συνδέσουν την τρομοκρατία με το σύμπαν της σύγχρονης Αριστεράς.
Η προσπάθεια είναι ενταγμένη σ’ ένα σχέδιο που έχει στόχο τη συκοφάντηση της αριστερής ιδεολογίας σε όλες τις εκδοχές της (εκτός απ’ αυτήν που λειτουργεί σαν δεκανίκι του νεοφιλελευθερισμού).
Πτυχές του συγκεκριμένου σχεδίου είναι η ταύτιση του κομμουνισμού με τον ναζισμό (παλιά ιστορία η θεωρία των δύο άκρων), ο εξωραϊσμός του δωσιλογισμού την περίοδο της Κατοχής, εσχάτως και της χούντας (φρέσκα κουλούρια), αλλά ο κεντρικός πυρήνας του είναι η χρέωση του ολοκληρωτισμού («στρατοπεδικός κομμουνισμός» κατά τον Κώστα Παπαϊωάννου) στον μαρξισμό. 
Το σκεπτικό είναι απλό: αφού ο Στάλιν μιλούσε στο όνομα του Μαρξ, δεν είναι άμοιρος ευθυνών ο Μαρξ.
Είναι ο ηθικός αυτουργός για ό,τι στραβό και εγκληματικό συνέβη στις χώρες του υπαρκτού σοσιαλισμού. Η αντίληψη είναι ισοπεδωτική, ανιστόρητη και εξόφθαλμα ιδιοτελής.
Το έργο του Μαρξ είχαν ως σημείο αναφοράς ο Μπερνστάιν, ο Κάουτσκι, ο Λένιν, ο Τρότσκι, ο Μάρτοφ, η Λούξεμπουργκ, ο Γκράμσι, ο Μάο, ο Πολ Ποτ, ο Κιμ Ιλ Σουνγκ, ο ευρωκομμουνισμός, το SPD μέχρι το 1959, ο ελευθεριακός κομμουνισμός, τα εθνικοαπελευθερωτικά κινήματα στην Αφρική και στη Λατινική Αμερική, το ΠΑΣΟΚ τη δεκαετία του '70, το ΚΚΕ, το ΚΚΕ εσωτερικού, ο ΣΥΡΙΖΑ.
Για ό,τι έχουν πει και ό,τι έχουν κάνει όλοι αυτοί ευθύνεται ο Κάρολος; Απαντώντας στη συγκεκριμένη θεωρία -μερικοί από τους οπαδούς της ήταν πάντως υψηλού επιπέδου στοχαστές (Πόπερ, Μπερλίν, Αρόν)- ο Ιταλός ιστορικός Μάσιμο Σαλβαντόρι σημειώνει: «Γιατί αυτός που μετράει στην κρίση μας πρέπει να είναι ο Μαρξ όσων μαρξιστών ήταν στην εξουσία και όχι εκείνοι οι μαρξιστές οι οποίοι πάλεψαν ενάντια στη δεσποτική παρέκκλιση;» (από τη στήλη του Θανάση Γιαλκέτση στο περιοδικό «Επτά» της «Κυριακάτικης Ελευθεροτυπίας», 4-4-2004).

Πηγή: Εφημερίδα των Συντακτών

Σάββατο 15 Ιουλίου 2017

Ένα χρόνο μετά το πραξικόπημα, ο Ερντογάν δεν είναι ακόμη κυρίαρχος του παιχνιδιού



του Ραγκίπ Ντουράν

Η εξουσία πανηγυρίζει τη νίκη της 15ης Ιουλίου. «Ελεγχόμενο πραξικόπημα», λέει η αντιπολίτευση, «παράσταση που σκηνοθέτησε ο Σουλτάνος», υποστηρίζουν άλλοι. Το προεδρικό μέγαρο φαίνεται να χάνει την πολιτική πρωτοβουλία, παρά την καταπίεση που εξακολουθεί να ασκεί σε όλους τους αντιπάλους του.
«Εβδομάδα-φόρος τιμής στους μάρτυρες μας! Ζήτω η εποποιία της 15ης Ιουλίου! Το έθνος απαλλάχθηκε από τους τρομοκράτες του Φετουλάχ Γκιουλέν!»... Με ένα βομβαρδισμό από τα μέσα ενημέρωσης, με αφίσες, πανό στους δρόμους κι επίσημες κρατικές τελετές και τελετές του κυβερνώντος κόμματος, δήμοι που πρόσκεινται στον Ερντογάν γιορτάζουν την πρώτη επέτειο από το αποτυχημένο πραξικόπημα.
Μετά το βαρύ πλήγμα το οποίο υπέστη την προηγούμενη εβδομάδα από τη μεγάλη «Πορεία για τη Δικαιοσύνη», που διοργάνωσε η αντιπολίτευση, η εξουσία προσπαθεί τώρα να πάρει τη ρεβάνς. Ήδη από τη Δευτέρα, ένας πανεπιστημιακός προσκείμενος στο κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης κι αργότερα, δέκα ακτιβιστές ανθρωπίνων δικαιωμάτων -μεταξύ των οποίων δύο αλλοδαποί- συνελήφθησαν στην Κωνσταντινούπολη.
Με την προπαγάνδα της, που προκαλεί εθνικιστική και θρησκευτική αναταραχή, η εξουσία επιχειρεί τώρα να φιμώσει τη φωνή των αντιπάλων της, αναβιώνοντας «τη φρίκη του πραξικοπήματος που οργάνωσαν οι προδότες του έθνους» και «τη μεγάλη νίκη του έθνους που αντιστάθηκε στο πραξικόπημα».
Ένα χρόνο μετά, πολλές ερωτήσεις παραμένουν αναπάντητες: Ποιος ήταν ο ηγέτης των πραξικοπηματιών; Ποια τμήματα του στρατού (κεμαλιστές, γκιουλενιστές, ανεξάρτητοι αντι-Ερντογανικοί) συμμετείχαν στο πραξικόπημα; Γιατί ο επικεφαλής της υπηρεσίας πληροφοριών (ΜΙΤ) και ο Αρχηγός του ΓΕΣ -που παραμένουν στις θέσεις τους- δεν έχουν δώσει ακόμη εξηγήσεις για τη διεξαγωγή της επιχείρησης; Ήταν ελεγχόμενο το πραξικόπημα; Γιατί απέτυχε; Ποιος πρόδωσε ποιον; Ποιος άλλαξε στρατόπεδο την τελευταία στιγμή;
Και βέβαια, υπάρχουν δεκάδες σημεία ακόμη που δεν έχουν αποσαφηνιστεί: Η τουρκική Εθνοσυνέλευση βομβαρδίστηκε πράγματι από αεροσκάφη της πολεμικής αεροπορίας ή επρόκειτο απλώς για μια έκρηξη που συνέβη στο εσωτερικό του κτιρίου; Παρότι η πολεμική αεροπορία φέρεται ως κύριος διοργανωτής του πραξικοπήματος, πώς, κατά τις πρώτες ώρες του, ο Ερντογάν κατόρθωσε να έχει πρόσβαση στο προεδρικό αεροσκάφος και να πετάξει ανενόχλητος για περισσότερες από δύο ώρες μέχρι την Κωνσταντινούπολη; Ποιος έδωσε τη διαταγή και σε λιγότερο από δύο ώρες δεκάδες φορτηγά γεμάτα πέτρες στήθηκαν ως οδοφράγματα μπροστά από τις εξόδους πολλών στρατώνων για να αποτρέψουν την έξοδο των τανκς; Γιατί, τέλος, δεν πραγματοποιήθηκε νεκροψία σε περισσότερους από διακόσιους ανθρώπους;
Στρατηγοί και άλλοι ανώτεροι αξιωματικοί που κατηγορήθηκαν ως πραξικοπηματίες συνελήφθησαν και βασανίστηκαν (σχετικές φωτογραφίες δημοσιεύτηκαν στον Τύπο από την κυβέρνηση). Οι υποθέσεις τους εκδικάζονται αυτήν την περίοδο αλλά εκείνοι αρνούνται όλες τις κατηγορίες που τους έχουν απαγγελθεί. Πολλοί παραδέχονται την πολυπλοκότητα της επιχείρησης και καταθέτουν ανησυχητικές πληροφορίες που δημιουργούν ερωτηματικά: «Λάβαμε αντιφατικές διαταγές», «Εμείς δεν ξέραμε τίποτα για το πραξικόπημα», «Ο πρώην επικεφαλής της πολεμικής αεροπορίας ήρθε στο στρατώνα μας και προσπάθησε να μας πείσει να αντιταχθούμε σε άλλη μονάδα» ...
Ο πρόεδρος Ερντογάν υπήρξε ο μεγάλος νικητής αυτού του πραξικοπήματος. Όπως ομολόγησε στα τέλη Ιουλίου πέρυσι: «Αυτό ήταν δώρο απ’ τον Αλλάχ!». Κι ήταν πράγματι, καθώς του επέτρεψε να κηρύξει τη χώρα σε καθεστώς έκτακτης ανάγκης και μέσω νομοθετικών διαταγμάτων να ενισχύσει τη θέση του ως μεγάλου ανδρός που πλέον διατηρεί έλεγχο των εξουσιών (εκτελεστική, δικαστική και νομοθετική). Έτσι, το κράτος Ερντογάν αντικατέστησε το κράτος δικαίου που ήδη υπέφερε. 
Περισσότεροι από εκατόν εξήντα χιλιάδες δημόσιοι υπάλληλοι, ακαδημαϊκοί, στρατιωτικοί, δικαστές, εισαγγελείς, αστυνομικοί και χωροφύλακες απολύθηκαν. Δεκάδες χιλιάδες από αυτούς συνελήφθησαν. Η εξουσία συνδέει με την τρομοκρατία και χαρακτηρίζει προσκείμενο στον Γκιουλέν κάθε πρόσωπο ή όργανο που δε συντάσσεται μαζί της. Αρκετές εκατοντάδες εκδόσεις απαγορεύτηκαν κι εκατοντάδες ενώσεις και σωματεία διαλύθηκαν μετά την κήρυξη του καθεστώτος έκτακτης ανάγκης. Εκατόν εξήντα ένας δημοσιογράφοι βρίσκονται στη φυλακή.
Ο Ερντογάν έδωσε επίσης εντολή να απαγορευτεί η πρόσβαση στη Wikipedia. Το λόγο τον μάθαμε αλλά με καθυστέρηση: Η Wikipedia είχε πρoσθέσει το όνομά του σε λίστα της με τους προέδρους που έχουν σκηνοθετήσει οι ίδιοι πραξικοπήματα εναντίον τους.
Την περασμένη Τετάρτη, ο Ερντογάν παραδέχτηκε έναν ακόμη στόχο του καθεστώτος έκτακτης ανάγκης, όταν δήλωσε ότι, «η επιχειρηματική κοινότητα δεν θα έπρεπε να διαμαρτύρεται για το καθεστώς έκτακτης ανάγκης, διότι, χάρη σε αυτό, μπορούμε να αποτρέπουμε και να απαγορεύουμε τις απεργίες».
Παρόλα αυτά, παρατηρείται ένα μικρό, αλλά σημαντικό βήμα που έγινε στην πολιτική σκηνή: παρά την καταστολή που συνεχίζει να επιβάλει σε όλα τα μέτωπα, ο Ερντογάν φαίνεται να χάνει την πρωτοβουλία: Δύο εκατομμύρια άνθρωποι συγκεντρώθηκαν την περασμένη Κυριακή στην Κωνσταντινούπολη, κατά την τελική φάση της εικοσιτετραήμερης «Πορείας για τη Δικαιοσύνη» που ενθάρρυνε την αντιπολίτευση κι έδωσε ελπίδα στους δημοκράτες.
Ένα άλλο ερώτημα όμως, παραμένει αναπάντητο: Πώς να οικοδομηθεί ένα πραγματικό μέτωπο, μια πολιτική εναλλακτική λύση ενάντια στο Σουλτάνο; Από τους κεμαλιστές ως τους Κούρδους κι από τους φιλελεύθερους, τους απογοητευμένους φιλοκυβερνητικούς και τους σοσιαλδημοκράτες ως τους ακροδεξιούς, ο αντι-ερντογανισμός δεν είναι αρκετός για να αντιταχθεί αποτελεσματικά στην τρέλα του ενός. Όλα αυτά τα διαφορετικά τμήματα της αντιπολίτευσης διαφωνούν μεταξύ τους σε πολλά βασικά ζητήματα, αρχής γενομένης από το Κουρδικό. Κι οι αποκλίσεις αυτές δε συνιστούν μικρές διαφορές.

* Ο Ραγκίπ Ντουράν, με ρεπορτάζ και αναλύσεις, καταγράφει κάθε Σαββατοκύριακο στο Tvxs.gr, τις εξελίξεις στη Τουρκία. Μετάφραση: Νίκος Λεγάκης

Πηγή: tvxs.gr

Παρασκευή 14 Ιουλίου 2017

Ραγκούσα, στο χωριό της Σικελικής τέχνης




Ποιος είναι ο λόγος που ξεχώρισα αυτό το χωριό από τα υπόλοιπα της Σικελίας; Η τοποθεσία του πάνω σε δύο αντικριστούς λόφους, η αύρα του αλλά κι ο τρόπος που μας αποκαλύφθηκε, είναι μερικοί λόγοι για τους οποίους λάτρεψα λίγο παραπάνω τη Ραγκούσα.
Η Ραγκούσα πέρα από όμορφο χωριό, είναι και η πρωτεύουσα των χωριών της νοτιοανατολικής Σικελίας από το 1926 όταν ενώθηκαν οι δυο λόφοι σε μία πόλη, παίρνοντας τα ηνία από τη Μόντικα η οποία τα κατείχε από τον 13ο αι.
Καθ' όλη τη διάρκεια του ταξιδιού ο καιρός ήταν υπέροχος. Ένας ζεστός μεσογειακός ήλιος στεκόταν πάνω από τα κεφάλια μας, όσο εμείς περιπλανιόμασταν στα χωριά της Κάτω Ιταλίας και της Σικελίας. Όμως λίγο πριν φύγουμε από την Μόντικα, άρχισαν να μαζεύονται βαριά σύννεφα πάνω από την κοιλάδα. Το μπουρίνι ξεκίνησε μόλις μπήκαμε στο αμάξι. Άνθρωποι που μέχρι εκείνη τη στιγμή απολάμβαναν τον ανοιξιάτικο ήλιο, έτρεχαν να κρυφτούν κάτω από υπόστεγα. Μ' αυτή την απρόσμενη κατάσταση, διασχίσαμε το χωριό και κινήσαμε προς την Ραγκούσα.
Αφού αφήσαμε πίσω μας τη κοιλάδα της Μόντικα, ο ουρανός καθάρισε κι ένας υπέροχος ήλιος ξεπρόβαλε πάλι πίσω από τα σύννεφα. Εκείνη τη στιγμή φανερώθηκε μπροστά μας η Ραγκούσα. Ο βρεγμένος τρούλος του καθεδρικού λαμπύριζε και μας καλούσε κοντά του.
Η Ραγκούσα απλώνεται σε δυο λόφους. Το όχημα το αφήσαμε στον έναν λόφο όπου στέκει το σύγχρονο κομμάτι της πόλης κι επιτρεπόταν το παρκάρισμα. Από εκεί περπατήσαμε προς την παλιά πόλη, την Ίμπλα Ραγκούσα.
Στη σύγχρονη μεριά της πόλης βρίσκεται ο San Giovanni Battista, η οποία είναι μία από τις μεγαλύτερες εκκλησίες της Σικελίας. Εντυπωσιακή είναι η μπαρόκ πρόσοψή της αλλά και το καμπαναριό το οποίο φτάνει σε ύψος τα πενήντα μέτρα.
Οι λόφοι χωρίζονται από δύο κάθετες πλαγιές. Η καθετότητά τους από τη μία προσφέρει υπέροχη θέα αλλά από την άλλη μας εξουθένωσε με τις απότομες ανηφοριές. Σταθήκαμε στη κορυφή της μία πλαγιάς κι απολαύσαμε την πανοραμική όψη της παλιάς πόλης. Παρατηρώντας τη διάταξη των κτιρίων, των παλάτσων, των καμπαναριών αλλά και του φυσικού τοπίου που απλώνεται περιμετρικά, διαπιστώσαμε πως είναι απίστευτα εύστοχος ο παραλληλισμός της Ραγκούσα με το Τολέδο.
Ένα μονοπάτι μας κατέβασε στις ρίζες του λόφου κι από ένα τρίστρατο ανηφορίσαμε προς την παλιά πόλη. Το σοκάκι μας οδήγησε κατευθείαν στον καθεδρικό ναό του Αγίου Γεωργίου. Η λιτή του όψη και τα διάφανα τζάμια στο τρούλο, υποδηλώνουν τη σχετικά πρόσφατη κατασκευή του. Ο ναός αυτός χτίστηκε το 1738 στη θέση ενός προηγούμενου ο οποίος είχε καταστραφεί από το σεισμό του 1693. Παρ' όλα αυτά θεωρείται ως ένα από τα ψηλότερα θρησκευτικά κτίρια μπαρόκ ρυθμού στην Ευρώπη, ενώ ο τρούλος του είναι επηρεασμένος από το θόλο του Πάνθεον στο Παρίσι.
Στο εσωτερικό του χώρο με μαγνήτισε το κόκκινο χρώμα των τοίχων. Πέσαμε όμως πάνω σε λειτουργία κι έτσι δεν μείναμε αρκετή ώρα μέσα στον ναό. Ο παπάς της ενορίας έβγαζε εκείνη τη στιγμή λόγο. Δε καταλαβαίναμε τη έλεγε αλλά σταθήκαμε λίγα λεπτά να τον παρακολουθήσουμε. Μιλούσε με πάθος και κουνούσε έντονα το δεξί του χέρι και με τον δείκτη έδειχνε συνέχεια τον ουρανό. Είχε μία ζωντάνια κι ένα πάθος το οποίο περνούσε στο κοινό, το οποίο τον άκουγε προσηλωμένο και σιωπηλό. Διασχίσαμε την αίθουσα και βγήκαμε από την άλλη πλευρά του ναού, αφού πρώτα προκαλέσαμε λίγο θόρυβο με το πέρασμά μας ανάμεσα στα στασίδια, εισπράττοντας μερικά ενοχλημένα βλέμματα.
Από εκεί ανοιγόταν μία μεγάλη κεκλιμένη πλατεία, η οποία κατέληγε σε έναν πεζόδρομο γεμάτο εστιατόρια και καταστήματα. Οι δρόμοι ήταν γεμάτοι κόσμο. Οικογένειες, παιδιά και γεροντάκια απολάμβαναν το γλυκό απριλιάτικο σούρουπο. Κατηφορίσαμε προς την αγορά και καθίσαμε σε ένα από τα μαγαζάκια για να απολαύσουμε ντόπιους μεζέδες.
Η νύχτα είχε πέσει για τα καλά. Η λειτουργία στον καθεδρικό είχε ολοκληρωθεί κι οι πιστοί κατηφόρισαν προς την αγορά για να ενωθούν με τους υπόλοιπους κατοίκους. Από νωρίς άρχισαν τα καταστήματα να κλείνουν. Πολλές προσόψεις κτιρίων άρχισαν να φωτίζονται. Μπαρόκ κτίρια που ξαναχτίστηκαν μετά τον μεγάλο σεισμό.
Οι δρόμοι εξακολουθούσαν να σφύζουν από ζωή. Πληρώσαμε το φαγητό και συνεχίσαμε τη βόλτα μας στην πόλη. Φτάσαμε ως την άλλη άκρη της αγοράς, η οποία κατέληγε σε μία μικρή πλατεία όπου βρίσκεται η εκκλησία του Αγίου Ιωσήφ.
Κατά την επιστροφή μας σταθήκαμε για λίγο έξω από την εκκλησία των ψυχών του Καθαρτηρίου με την λιτή της μπαρόκ πύλη. Ένα από τα λίγα κτίρια που γλίτωσαν από το σεισμό. Ανηφορίζοντας προς την νέα πόλη παρατηρήσαμε την Santa Maria dell'Itria με το εκλεπτυσμένο της καμπαναριό πλούσιο σε κεραμική διακόσμηση, δημιούργημα των Ιπποτών της Μάλτας.
Λίγο πριν ανηφορίσουμε την πλαγιά, σταθήκαμε και είδαμε την πόλη φωταγωγημένη. Τα σπίτια αποκτούσαν μία ιδιαίτερη όψη, καθώς ο φωτισμός ήταν κρυμμένος μέσα στα στενά σοκάκια. Σου έδινε την εντύπωση πως ένα υπόγειο φως ανέβαινε προς τα πάνω προσπαθώντας να αγγίξει τις κορυφές των καμπαναριών και τα πιο ψηλά σημεία των σπιτιών.
Κι αφού χορτάσαμε όλη αυτήν την ομορφιά, σφίξαμε τα δόντια κι ανηφορίσαμε προς το αμάξι. Η αλήθεια είναι πως στο αυτοκίνητο φτάσαμε εξαντλημένοι αλλά ενθουσιασμένοι από την πόλη αυτή.

Οι φράουλες της οργής



Όταν αρθρογραφούσα πριν από μερικά χρόνια σε μία ευρωπαϊκή πλατφόρμα, είχα αναφερθεί σε μία από τις πιο ντροπιαστικές στιγμές της χώρας μας (όποιος ενδιαφέρεται μπορεί να βρει τα άρθρα εδώ κι εδώ). Τα γεγονότα στη Μανωλάδα προκάλεσαν την οργή ενός εκ των αρχισυντακτών του site, ο οποίος με κάλεσε την επομένη της ανάρτησης για να μου εκφράσει τη φρίκη που του προκαλεί η σκέψη πως τέτοια έκτροπα συμβαίνουν σε ευρωπαϊκό έδαφος. Έκτοτε ακολούθησαν χειρότερες στιγμές σε Λαμπεντούζα, Αιγαίο, Καλαί κι αλλού.
Έπρεπε να περάσουν τέσσερα ακριβώς χρόνια για να ρθει η δικαίωση από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, το οποίο καταδίκασε την Ελλάδα για την εμπορία και την εκμετάλλευση ανθρώπων στα φραουλοχώραφα της Μανωλάδα. Η απόφαση αυτή υπήρξε ορόσημο του ευρωπαϊκού κράτους δικαίου, μιας κι αναφερόταν σε μία υπόθεση που δυστυχώς συμβαίνει και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες.
Λίγους μήνες αργότερα, το Υπουργείο Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, με υπογραφή του υπουργού και της γενικής γραμματέως ανθρωπίνων δικαιωμάτων (η οποία υποστηρίζει πως έχει άγνοια με την απόφαση-ντροπή), έκανε αίτηση για την επανεξέταση της καταδίκης της Ελλάδος από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων.
Το γεγονός αυτό προκάλεσε αμέσως αντιδράσεις από τον κόσμο, με τη κυβέρνηση να προσπαθεί μάταια να συμμαζέψει τα ασυμμάζευτα. Μου φαίνεται όμως ανόητο να ακούγεται η κατηγορία πως το Νομικό Συμβούλιο του κράτους έδρασε μόνο του. Αντιθέτως αυτό που μου γίνεται πλέον όλο και πιο εμφανές είναι πως κι η τωρινή κυβέρνηση είναι υποταγμένη στα συμφέροντα των λίγων, οι οποίοι έχουν μάθει όλα αυτά τα χρόνια να δρουν ανενόχλητα κι ανεξέλεγκτα.
Η μαφιόζικη συμπεριφορά ενάντια των αλλοδαπών αγροτών της Μανωλάδας είναι ένα θέμα σύνθετο κι ευαίσθητο. Δεν ήταν μόνο μία ρατσιστική επίθεση αλλά και μία μεσαιωνική επιβολή πάνω στον κάθε εργάτη, αγρότη κι εργαζόμενο. Εξάλλου όλοι γνωρίζουμε πως η εργασιακή εκμετάλλευση δεν κοιτάει φυλή, θρησκεία και χρώμα δέρματος. Κοιτάει κυρίως τη τσέπη του κάθε αφεντικού.
Κι αν αυτό που λέω δεν σας πείθει, θα ολοκληρώσω το σκεπτικό μου με την παρακάτω αντιστοίχηση. Τότε ήταν δεκάδες αγρότες απλήρωτοι που βρέθηκαν εκτεθειμένοι στις κάννες κάποιων μπράβων που έδρασαν με εντολή των αφεντικών τους. Σήμερα ήταν μία 42χρονη γυναίκα η οποία αυτοκτόνησε επειδή ήταν δεκαπέντε μήνες απλήρωτη…

Πρώτη δημοσίευση: aplotaria.gr

Τετάρτη 12 Ιουλίου 2017

Ωδή στην πλανητική μελαγχολία



του Παντελή Μπουκάλα

Ο Χανς Χόακιμ Σνελνχούμπερ λ.χ., διευθυντής του Ινστιτούτου για την Κλιματική Ερευνα του Πότσνταμ, δήλωσε: «Τα μαθηματικά είναι κυνικά και σαφή: ενώ ο κόσμος δεν μπορεί να θεραπευτεί μέσα στα επόμενα χρόνια, μπορεί τελικά να τραυματιστεί θανάσιμα από αμέλεια πριν από το 2020».
Λίγες ημέρες πριν από τη σύνοδο του G20 στο Αμβούργο, κορυφαίοι επιστήμονες, ειδικοί της κλιματικής αλλαγής και με ενεργό συμμετοχή στις σχετικές επιτροπές του ΟΗΕ, συνυπέγραψαν επιστολή αγωνίας και τη δημοσίευσαν στο περιοδικό «Nature». Είχαν προφανώς την προσδοκία ότι ο μαθηματικά αυστηρός λόγος τους θα επηρέαζε έστω και λίγο τις απόψεις των ηγετών του κόσμου, κυρίως δε του αρχηγέτη: του προέδρου των ΗΠΑ. Ο χρόνος εξαντλείται, αυτό ήταν το κατεπείγον μήνυμά τους. Για να αυξήσουν τις πιθανότητες επιτυχίας του διαβήματός τους, ορισμένοι υιοθέτησαν στις δηλώσεις τους δραματικότερο τόνο. Ο Χανς Χόακιμ Σνελνχούμπερ λ.χ., διευθυντής του Ινστιτούτου για την Κλιματική Ερευνα του Πότσνταμ, δήλωσε: «Τα μαθηματικά είναι κυνικά και σαφή: ενώ ο κόσμος δεν μπορεί να θεραπευτεί μέσα στα επόμενα χρόνια, μπορεί τελικά να τραυματιστεί θανάσιμα από αμέλεια πριν από το 2020».
Η έκκληση των επιστημόνων εισακούστηκε περίπου όσο και η έκκληση του Πάπα, που απηύθυνε στους G20 «ένα μήνυμα από τα βάθη της καρδιάς του για την τραγική κατάσταση στο Νότιο Σουδάν, στη λεκάνη της λίμνης του Τσαντ, στη Σομαλία και στην Υεμένη, όπου συνολικά 30.000.000 άνθρωποι δεν έχουν την απαιτούμενη τροφή, ούτε νερό για να επιβιώσουν». Λογικό. Οι είκοσι ισχυρότερες οικονομίες του πλανήτη δεν οφείλουν την ακμή τους ούτε στον ουμανισμό τους ούτε στην οικολογική τους υπευθυνότητα. Ετσι, το καθόλου παρήγορο κοινό ανακοινωθέν επιβεβαίωσε «τη δέσμευση όλων των χωρών-μελών της ομάδας G20, πλην των ΗΠΑ, ότι η Συμφωνία του Παρισιού είναι μη αναστρέψιμη, ενώ τα μέλη –πλην των ΗΠΑ– συμφωνούν για την ταχεία εφαρμογή της». Πλην Ηνωμένων Πολιτειών, δηλαδή ενός από τους κυριότερους συμπαραγωγούς του φαινομένου του θερμοκηπίου. Αλλά, πιθανόν, και πλην Τουρκίας, μια και ο Ταγίπ Ερντογάν συνυπέγραψε μεν, μετά το τέλος όμως της συνόδου ανακοίνωσε τις προθέσεις του να ξαναμετρήσει το βάρος της υπογραφής του με τη ζυγαριά της εθνικής (τουτέστιν ατομικής) συμφεροντολογίας. Δεν θα ’ναι αυτή η πρώτη φορά.
Οσο για τις ΗΠΑ, που δεσμεύτηκαν μεγαλόθυμα «να βοηθήσουν άλλες χώρες στην πιο καθαρή αξιοποίηση ορυκτών καυσίμων» (όταν το πρόβλημα είναι τα ορυκτά καύσιμα), εύκολα ξεπέρασαν το φράγμα που υποτίθεται ότι θα όρθωναν οι άλλοι απέναντί τους. Τίποτε πιο χαρακτηριστικό από την επιλογή τού αυτοκρατορικά σνομπ Ντόναλντ Τραμπ να στείλει την κόρη του, αντ’ αυτού, στις εργασίες της δεύτερης μέρας. Και τίποτε πιο αταίριαστο από την «Ωδή στη χαρά» που άκουσαν στο τέλος οι G20. Τέτοιος σαρκασμός;

Πηγή: Καθημερινή

Τρίτη 11 Ιουλίου 2017

Η Τουρκία μετά τη «μεγάλη πορεία» της αντιπολίτευσης



του Κώστα Ράπτη

Από πολλές απόψεις ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης της Τουρκίας Kemal Kılıçdaroğlu φάνταζε ως το λιγότερο πιθανό πρόσωπο να ηγηθεί ενός μεγάλου κινήματος διαμαρτυρίας ενάντια στον πρόεδρο Tayyip Erdoğan, τη στιγμή που ο τελευταίος δείχνει να βρίσκεται στον κολοφώνα της ισχύος του - ένα χρόνο μετά το αποτυχημένο πραξικόπημα και τρεις μήνες μετά το δημοψήφισμα που επικύρωσε τη μετάβαση σε προεδρικό πολίτευμα.
Ο 68χρονος πρώην δημόσιος υπάλληλος που ηγείται τα τελευταία χρόνια του κεμαλικού κεντροαριστερού Λαϊκού Ρεπουμπλικανικού Κόμματος (CHP) ηγούνταν, με πολλές εσωτερικές αμφισβητήσεις, ενός "πολιτικού γκέτο”, με αμετάβλητη ανά τις συγκυρίες εκλογική δύναμη και με αδυναμία διαμόρφωσης ενός αντίπαλου δέους στον Erdoğan. Όμως, η επιτυχία της μεγάλης "πορείας για τη δικαιοσύνη” που διοργάνωσε ο Kılıçdaroğlu, με αποκορύφωμα την τεράστια συγκέντρωση στο σημείο κατάληξής της στην Κωνσταντινούπολη την Κυριακή, αποδεικνύει ότι κάποτε οι καταλυτικές πρωτοβουλίες έρχονται από εκεί που δεν το περιμένει κανείς.
Η ειρωνεία της τύχης συνίσταται στο ότι ο Kılıçdaroğlu είχε υπερψηφίσει και το μέτρο που αποτέλεσε την θρυαλλίδα για τις φετινές κινητοποιήσεις. Όταν την άνοιξη του 2016 το κυβερνών Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKP) τροποποίησε τη νομοθεσία περί βουλευτικής ασυλίας, με άμεσο στόχο τη δίωξη των βουλευτών του φιλοκουρδικoύ Κόμματος της Δημοκρατίας των Λαών (HDP), το CHP είχε συναινέσει. Όταν, όμως, στις 14 Ιουνίου φέτος καταδικάστηκε σε φυλάκιση 25 ετών ο βουλευτής του CHP και υπεύθυνος για τα ζητήματα Τύπου και επικοινωνίας Enis Berberoğlu, με την κατηγορία ότι ευθύνεται για τη διαρροή διαβόητου βίντεο που απεικονίζει φορτηγά της Εθνικής Υπηρεσίας Πληροφοριών (MΙΤ) να μεταφέρουν όπλα στους αντάρτες της Συρίας, ο Kılıçdaroğlu θεώρησε ότι ο κόμπος έφτασε στο χτένι.
Η "πορεία της δικαιοσύνης” δεν ήταν μικρό εγχείρημα: 432 χιλιόμετρα πεζοπορία, από το κέντρο της Άγκυρας μέχρι τις φυλακές Maltepe της Κωνσταντινούπολης, όπου κρατείται ο Berberoğlu, και μάλιστα μέσα στην καλοκαιρινή ζέστη, με τις πρώτες δέκα μέρες να συμπίπτουν με την νηστεία του Ραμαζανιού. Και όμως αυτή η πορεία κατάφερε να πετύχει: χωρίς κομματικά συνθήματα και σύμβολα πέραν της λέξης Adalet (δικαιοσύνη).
Η πορεία συγκέντρωσε ένα ετερόκλητο πλήθος που εκφράζει όλο το φάσμα της δυσαρέσκειας για το κύμα αυταρχισμού την επαύριον του πραξικοπήματος: από ακτιβιστές για τα ανθρώπινα δικαιώματα, μέχρι πανεπιστημιακούς που έχασαν τη δουλειά τους στις αλλεπάλληλες "εκκαθαρίσεις” στα τουρκικά πανεπιστήμια, γιατρούς που απολύθηκαν, γονείς που οι οπλίτες γιοί τους κρατούνται χωρίς απαγγελία κατηγορίας, δημοσιογράφοι (που έχουν δει τη χώρα να αναδεικνύεται σε διεθνή πρωταθλητή των διώξεων του Τύπου), άνθρωποι των τεχνών και του θεάματος. Στήριξη έδωσε και το HDP, ενώ από τη μεριά του το CHP εξέφρασε αλληλεγγύη και για τους κρατούμενους βουλευτές (συμπεριλαμβανομένων των δύο συναρχηγών) του φιλοκουρδικού κόμματος.
Για τον Kılıçdaroğlu η πορεία και η καταληκτική συγκέντρωση σηματοδοτεί μια "νέα αρχή” για την Τουρκία και όχι απλώς το τέλος της διαμαρτυρίας.
Πρόκειται πράγματι για μία τομή. Η "πορεία για τη δικαιοσύνη” υπενθύμισε ότι πολύ μεγάλα τμήματα της τουρκικής κοινωνίας δεν είναι καθόλου συμφιλιωμένα με την αυταρχική και βοναπαρτιστική στροφή του Tayyip Erdoğan – πόσω μάλλον που έχει γίνει εμφανές σε όλους ότι οι κρατικές εκκαθαρίσεις δεν αφορούν τους υποτιθέμενους γκιουλενικούς συνωμότες αλλά ένα ευρύτερο φάσμα αντιρρησιών (κεμαλιστών, αριστερών, φιλελεύθερων, Αλεβιτών, Κούρδων). Αυτό έχει αποτυπωθεί σε διάφορες στιγμές τα τελευταία χρόνια, από τις μεγάλες κινητοποιήσεις του 2013 για το Πάρκο Γκεζί στην Κωνσταντινούπολη, μέχρι τη δυναμική του "Όχι” στο δημοψήφισμα της 16ης Απριλίου, όπου τα μεγάλα αστικά κέντρα δεν ακολούθησαν τις προσδοκίες του Τούρκου προέδρου.
Όμως για πρώτη φορά μετά το αποτυχημένο πραξικόπημα η αγανάκτηση δείχνει να βρίσκει έναν τρόπο να βγει στο δρόμο, διαρρηγνύοντας την εικόνα εθνικής συναίνεσης που είχε διαμορφωθεί μετά τις 15 Ιουλίου 2016. Πλέον η αντιπολίτευση σε όλες τις παραλλαγές της μπορεί να έχει μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση στην πολιτική δράση, ενώ δημιουργείται ένα πρότυπο συλλογικής δράσης που να κινητοποιεί ευρύτερες κατηγορίες πολιτών. Άλλωστε, όπως έγραψε και ο ίδιος ο Kılıçdaroğlu, "η ελπίδα μπορεί να είναι μεταδοτική”.
Ο Erdoğan από την πλευρά του προσπάθησε να ταυτίσει τους διαδηλωτές με το πραξικόπημα, λέγοντας ότι "άλλοι είχαν τα F-16 και τα τανκς και αυτοί [οι διαδηλωτές] βαδίζουν για τους ίδιους σκοπούς”. Η πραγματικότητα ωστόσο είναι ότι αυτά για τα οποία θέλει να επαίρεται ο ίδιος, δηλαδή η αγωνιστικότητα, η αντίσταση του λαού, η υπεράσπιση των θεσμών, αυτή τη φορά κυρίως εκφράστηκαν από την "πορεία της δικαιοσύνης” και ένα τεράστιο συλλαλητήριο εναντίον του. Οι φιλοκυβερνητικές φιέστες που προετοιμάζονται για την πρώτη επέτειο του αποτυχημένου πραξικοπήματος έχουν ήδη χάσει κάτι από την επικοινωνιακή ισχύ τους.
Οι συνολικοί συσχετισμοί εξακολουθούν να ευνοούν τον Erdoğan, αλλά απέχουν από την απόλυτη κυριαρχία που αυτός θα επιθυμούσε, μετά και την υπερψήφιση της συνταγματικής αναθεώρησης. Δύο χρόνια πριν από τις εκλογές του 2019, ο Τούρκος πρόεδρος αντιμετωπίζει πλέον και μια ισχυρή αντιπολιτευτική δυναμική που θα αφήνει αποτύπωμα στις πολιτικές εξελίξεις. Και όπως παρατήρησε ο αρθρογράφος Murat Yetkin, ο Kemal Kılıçdaroğlu κατάφερε από πρόεδρος του CHP να γίνει ο ηγέτης του, διεκδικώντας με αξιώσεις και τον ρόλο του προσώπου αναφοράς όλης της αντιπολίτευσης.

Πηγή: capital.gr